Je vrijwilligers verzekeren: een praktische gids voor jouw erfgoedvereniging

Werkt jouw erfgoedvereniging met vrijwilligers? Dan is het belangrijk om de juiste verzekeringen af te sluiten. Want wie is er aansprakelijk als er iets misloopt tijdens een activiteit? En hoe zorg je ervoor dat je vrijwilligers goed beschermd zijn? In deze praktijktip lees je waar je op moet letten, wat er wettelijk verplicht is en hoe je met de juiste verzekeringen verrassingen vermijdt — voor jezelf én je vrijwilligers.

BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID IN JOUW VERENIGING

Soms loopt er wel eens iets mis tijdens vrijwilligerswerk. Zo kan een van je vrijwilligers door een fout, onvoorzichtigheid of nalatigheid schade bij iemand anders veroorzaken. Dat kan materiële schade, een lichamelijk letsel of eventueel immateriële (morele) schade zijn. Er ontstaat dan burgerlijke aansprakelijkheid (BA).

De Vrijwilligerswet zorgt ervoor dat vrijwilligers in verenigingen met verzekeringsplicht niet persoonlijk burgerlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de schade die ze tijdens hun vrijwilligerswerk veroorzaken. Wie schade lijdt moet zich dan richten tot de vereniging zelf. Dit wordt de immuniteit van de vrijwilliger genoemd. Let op: deze immuniteit geldt niet bij bedrog, een zware fout of herhaaldelijk dezelfde lichte fout.

Wanneer is een BA-verzekering verplicht?

Ben je een vzw? Dan ben je verplicht om een BA-verzekering voor je vrijwilligers af te sluiten.

Ben je een feitelijke vereniging? Dan geldt de verzekeringsplicht enkel als:

• Je betaald personeel in dienst hebt.
• Je verbonden bent aan een feitelijke vereniging die werkt met betaald personeel.
• Jouw vereniging een afdeling is van een vzw.

In de laatste twee gevallen ligt de verzekeringsplicht bij de organisatie waar jouw vereniging aan verbonden is. Check dus zeker of je vereniging via de koepelorganisatie verzekerd is.

Wat met feitelijke verenigingen zonder verzekeringsplicht?

Verzekeringsplicht of niet: het is altijd een goed idee om je vrijwilligers te beschermen en toch een verzekering af te sluiten. Zo hoeven ze bij schade of ongeluk niet terug te vallen op hun persoonlijke verzekering. 

Dit maakt de vrijwilliger niet immuun zoals dat wel het geval is in de verenigingen met verzekeringsplicht, maar het zorgt toch voor een betere bescherming. 

Zorg dat je werking altijd veilig en ordelijk verloopt, zodat de kans op problemen zo klein mogelijk blijft – zeker als je niet verzekerd bent. 

VERZEKERING LICHAMELIJKE ONGEVALLEN: EEN EXTRA BESCHERMING VOOR JE VRIJWILLIGERS

Een ongeluk zit soms in een klein hoekje. Daarom is het handig om naast de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid ook een verzekering lichamelijke ongevallen (LO) af te sluiten. Deze verzekering beschermt je vrijwilligers als ze een lichamelijk letsel oplopen – zonder dat er iemand verantwoordelijk is.  

Stel: een vrijwilliger struikelt per ongeluk over een drempel, krijgt plots een stapel archiefdozen op zich of valt tijdens een activiteit en loopt hierdoor een lichamelijk letsel op. Omdat er in dit geval niemand verantwoordelijk is, kan je die schade niet vergoeden via je verzekering BA. Wél via een verzekering LO. 

Deze verzekering vergoedt: 

• Extra kosten die het ziekenfonds niet terugbetaalt. 
• Eventueel een deel van het inkomensverlies wanneer het lichamelijk letsel je werk-onbekwaam heeft gemaakt.

Hoeveel je voor deze verzekering betaalt, hangt af van wat je precies wil laten dekken.  

Tip: Komt er bij jouw vereniging vaak fysiek werk kijken? Dan kan deze verzekering een verschil maken.

RECHTSBIJSTANDSVERZEKERING: JE PRAKTISCHE STEUN BIJ JURIDISCHE KWESTIES

Je kan er ook voor kiezen een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten, maar deze is niet verplicht. Toch is het een slimme investering. 

Met een rechtsbijstandsverzekering kan je snel juridische hulp inschakelen, de rechten van je vereniging verdedigen en conflicten vlotter oplossen – zonder zelf grote kosten te maken. 

GRATIS VRIJWILLIGERSVERZEKERING: EEN HOUVAST VOOR KLEINE VERENIGINGEN

Organiseer je als kleine vzw of feitelijke vereniging maar een paar keer per jaar activiteiten? En is het voor jouw vereniging niet vanzelfsprekend om een verzekering af te sluiten? Dan kan je bij het Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk (VSVW) een gratis vrijwilligersverzekering aanvragen. Daarmee kan je over een periode van 12 maanden tot maximum 1000 vrijwilligersuren verzekeren. 

Wat valt er onder deze verzekering? 

– Burgerlijke aansprakelijkheid (BA): 

• Dekt zowel algemene schade (gewone BA) als schade tijdens de activiteiten van de vereniging (BA uitbating), behalve bij een zware fout, herhaalde lichte fout en bedrog. 
• Verzekert zowel de vereniging als de vrijwilligers als ze aansprakelijk worden gesteld voor schade bij het vrijwilligerswerk. 
• Omvat niet alleen je vaste vrijwilligers, maar ook vrijwilligers die af en toe een handje toesteken. Denk aan familieleden van de vaste vrijwilligers die komen meehelpen bij een activiteit. 
• Beschermt ook vrijwilligers als ze elkaar schade toebrengen. 
• Verzekert voorwerpen die je als vereniging krijgt toevertrouwd. 
• Dekt eventuele schade na levering (bijvoorbeeld: je vereniging verkoopt pannenkoeken om geld in te zamelen, en achteraf worden enkele mensen ziek door een voedselvergiftiging). 
• Verzekert ouders als zij aansprakelijk worden gesteld voor de schade die hun minderjarige kinderen tijdens hun vrijwilligerswerk veroorzaken.

– Lichamelijke ongevallen van de vrijwilliger 

– De rechtsbijstand 

Deze vrijwilligersverzekering biedt jouw vereniging dus een uitgebreide bescherming, zowel tijdens het vrijwilligerswerk als op de heen- en terugweg. Ze dekt meer dan wat wettelijk verplicht is. 

Wat valt er niet onder deze verzekering? 

• Verzekering van de bestuurdersaansprakelijkheid 
• Verzekeringen voor deelnemers aan activiteiten 
• Autoverzekeringen  

ZELF OP ZOEK GAAN NAAR EEN GOEDE VRIJWILLIGERSVERZEKERING?

Heeft je vereniging niet genoeg aan 1000 vrijwilligersuren? Dan moet je op de private markt op zoek gaan. 

Ben je niet zeker wat je moet vragen aan je privéverzekeraar? Dan kan de gratis verzekering je op weg helpen. Die helpt je inschatten wat je vereniging nodig heeft, welke dekkingen er bestaan en vormt een goed uitgangspunt voor je offerteaanvraag. Hier vind je handige tips om een verzekering te vinden die aansluit bij je werking. 

VERZEKERING AUTO VRIJWILLIGER

Als een vrijwilliger tijdens de activiteiten of op weg van en naar de activiteiten van de organisatie met zijn eigen wagen rijdt en door een fout schade aan derden veroorzaakt, moet de vrijwilliger een tussenkomst vragen van de (eigen) verzekeraar BA-motorrijtuigen. 

MEER WETEN?

Je vindt meer informatie, uitlegvideo’s en modeldocumenten over vrijwilligerswetgeving op de website van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. 

Vind je nog niet wat je zoekt? Contacteer onze collega Els via els.vervaet@histories.be of bel 0492 11 75 36.