Geweldig nieuws! De kermiscultuur in België en Frankrijk werd toegevoegd aan de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van UNESCO. Dit gebeurde tijdens de 19e zitting van het Intergouvernementele Comité voor de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed in Paraguay.
WAT IS DE REPRESENTATIEVE LIJST VAN UNESCO?
De Representatieve Lijst vloeit voort uit Unesco’s Conventie voor Immaterieel Cultureel Erfgoed. Deze Conventie uit 2003 wil de toekomst waarborgen van ‘levend erfgoed’, zoals tradities en rituelen die van generatie op generatie worden doorgeven. De Representatieve Lijst zet immaterieel cultureel erfgoed van over de hele wereld in de schijnwerpers. Het draagt bij aan het behoud van cultureel erfgoed door het te erkennen en te promoten op internationaal niveau.
Deze erkenning is niet te verwarren met een erkenning als UNESCO Werelderfgoed. Alle verschillen ontdek je hier.
WAAROM VERDIENT DE KERMISCULTUUR EEN PLEK OP DE REPRESENTATIEVE LIJST?
Wie heeft er geen herinneringen aan flikkerende kermisattracties, suikerspinnen en de uitgelaten sfeer van de jaarlijkse kermis? Geworteld in de middeleeuwse tradities van acrobaten en rondtrekkende showmannen, is de kermis nu gekend als een niet te missen feestelijk evenement in dorpen en steden.
De kermis is echter veel meer dan alleen plezier en spanning. Het speelt ook een belangrijke rol in ons sociaal en cultureel leven. Daarnaast is de kermiscultuur levend erfgoed dat beleefd en doorgegeven wordt door een dynamische en veerkrachtige kermisgemeenschap.
“Ik ben ontzettend blij met de opname van de kermiscultuur op de Representatieve Lijst van UNESCO. De eerste stappen richting deze erkenning zette ik al in 2012, waardoor het nu een prachtige bekroning is van jaren hard werken. Bovendien biedt deze erkenning ons de mogelijkheid om het belang van de kermiscultuur in de bredere samenleving verder onder de aandacht te brengen.” – Steve Severyns, voorzitter van De Verdediging der Belgische Foorreizigers (DFB-VFB)
WAT MAAKT DE KERMISGEMEENSCHAP ZO UNIEK?
In België zijn er ongeveer 7.000 kermisarbeiders, verspreid over 850 familiebedrijven. In Frankrijk werken er zo’n 100.000 mensen in 40.000 bedrijven. Hun rondtrekkende levensstijl is gebaseerd op solidariteit, zowel binnen hun gemeenschap als met anderen. Dit zorgt voor een hechte samenhorigheid, sterke familiebanden en de overdracht van kennis en vaardigheden van generatie op generatie.
Het dossier legt dan ook de nadruk op het sociale karakter van de kermisgemeenschap, hun culturele praktijken en hun bijzondere knowhow.
VAN WAAR HET MULTINATIONALE KARAKTER VAN DIT DOSSIER?
Deze erkenning is het resultaat van meer dan tien jaar samenwerking tussen kermisgemeenschappen. Samen hebben ze hard gewerkt om de sociale en culturele tradities van de kermiscultuur in de kijker te zetten. Het dossier toont hoe kermissen landsgrenzen overstijgen en niet alleen in België worden gewaardeerd en geborgd.
De erkenning van de kermiscultuur op nationaal en Europees niveau kreeg een belangrijke duw in de rug van Steve Severeyns, voorzitter van De Verdediging der Belgische Foorreizigers (DFB-VFB). Het Belgische deel van het dossier kwam tot stand dankzij de inzet van kermisgemeenschappen en de steun van het onderzoeksteam Science at the Fair van de Universiteit Antwerpen, geleid door Nele Wynants. Ook Histories, Werkplaats Immaterieel Erfgoed en Sophie Muyllaert en Arno Felix Beunen van het Departement Cultuur, Jeugd en Media hielpen de gemeenschappen van bij de start om het dossier uit te werken en bekend te maken.
Wil je meer weten over kermiscultuur? Lees dan ons gesprek met Steve Severeyns en Franck Delforge.