In januari 1858 publiceert de krant ‘l Echo des Flandres’ een wel heel apart bericht. Daarin wordt verhaald hoe een Franse edelman naar Gent komt, op zoek naar het graf van zijn voorouder, kanselier Willem Hugonet, eerst onder Karel de Stoute, later onder Maria Van Bourgondië. Tot zijn grote consternatie lijkt niemand te weten waar dit graf zich bevindt. Tot het toeval hem met Pierre-Jacques Goetghebuer in contact brengt. Deze geboren en getogen Gentenaar meent zich een vijftiende-eeuws graf te herinneren, waar de half weggevaagde inscriptie moeilijk te ontcijferen bleek. Samen met de Fransman begaf Goetghebuer zich naar de Minderbroederskerk, waar zij eerst een twintigtal katoenbalen opzij moesten zetten vooraleer zij effectief de graftombe ontdekten. De eerste zin van het opmerkelijke artikel luidt: ‘Une découverte archéologique de haute importance vient d’être opérée par notre savant concitoyen, M. P. Goetghebuer’. Opvallend in dit korte artikel is dat de notoire M. P. Goetghebuer voorgesteld wordt als ‘savant concitoyen’, geleerde medeburger, waarbij ‘M’ staat voor Monsieur en P voor Pierre, of voluit Pierre-Jacques. Het adjectief ‘savant’ slaat op geleerd, geëduceerd, alwetend. Het woord komt erg vaak voor in de negentiende-eeuwse contemporaine literatuur, kranten of periodieken. Dat Goetghebuer geraadpleegd werd voor historische feiten heeft alles te maken met de grote collectie over zijn stad die hij tussen 1825 en 1866 aanlegde.
In dit artikel wordt dieper ingegaan op het leven en werk van Gentenaar Pierre-Jacques Goetghebuer, die vooral bekend is omwille van de grote beeldcollectie over zijn geboortestad. Deze verzameling van meer dan 4250 stukken is na de dood van Goetghebuer door de stad Gent voor het stadsarchief aangekocht. Op dit moment wordt het grootste deel van de collectie in Archief Gent bewaard onder de naam ‘Atlas Goetghebuer’. De collectie werd na de verkoop steeds verder aangevuld en bestaat momenteel uit een 9000-tal stukken, ook uit periodes na het overlijden van Goetghebuer. De collectie werd immers uitgebreid met een aantal grotere deelcollecties, onder andere de Atlas Van Lokeren uit de nalatenschap van Auguste Van Lokeren, de collectie van Edouard De Keyser en nog veel meer. Delen van de collectie raakten verspreid, en onder meer in het STAM te Gent en in de universiteitsbibliotheek van de universiteit van Gent zijn afgedwaalde stukken terug te vinden.
