Ik ben Wietse Vermeulen, de coördinator van de Reuzen vzw. In 2012 blies het district Borgerhout het reuzenproject nieuw leven in door de 300ste verjaardag van de Reuskens te vieren met een groot feest. Ik ben toen gevraagd om gemeenschappen te helpen bij het maken van nieuwe reuzen voor dat feest. Dat jaar zijn er meer dan 50 nieuwe reuzen gemaakt. Het was zo’n groot succes dat we het jaar nadien, in 2013, de Reuzen vzw hebben opgericht. Zo konden we de nieuwe reuzen blijven opvolgen en een gemeenschapsvormend project rond de reuzenstoet opstarten. Elk jaar komen er een 6-tal nieuwe reuzen bij die we ondersteunen bij het bouwen. In de jaarlijkse stoet lopen meer dan 1000 mensen van alle leeftijden mee, onder begeleiding van muziek, oude praalwagens en een 100-tal vrijwilligers die het allemaal mogelijk maken.

Eigenlijk kwamen de reuzen maar een keer per jaar naar buiten. En ofwel was je er dan bij ofwel niet. Wij hebben vanaf het reuzenjaar in 2012 beslist dat de reuzen vaker naar buiten moeten komen, zodat de mensen de Reuskens gaan herkennen. Er zijn dus een aantal activiteiten waarop de Reuskens verschijnen, zoals een buurtfeest of nieuwjaarsdrink. De oorspronkelijke vier Reuskens van 300 jaar geleden zijn de hoofdrolspelers van heel het reuzenproject. Zij komen regelmatig naar buiten en brengen bezoekjes. Dit jaar hebben we bijvoorbeeld een tombola georganiseerd. Bij de winnaars kwam een van de Reuskens op hun verjaardagsfeest langs. De reuzen sturen ook kaartjes om mensen te steunen, geven een high five en zwaaien naar iedereen. Zo creëer je een band. Vooral kinderen vinden dat leuk. Je kan de reuzen wel enkel in Borgerhout zien, want buiten Borgerhout komen de reuzen niet.

Er zijn een aantal initiatieven waar we trots op zijn. Ten eerste hebben we samen met artiesten en theatermakers een legende geschreven over waar de reuzen vandaan komen. Elk kind stelt zich die vraag wel eens en daarom hebben we dat verhaal gecreëerd. Dat gebeurde in de vorm van een luisterverhaal. Dat kan ook zo door mensen doorverteld worden aan elkaar.

Verder konden we in coronatijden geen stoet organiseren, maar zijn de Reuskens wel langs alle pleintjes en door veel straten van Borgerhout gereden. Mensen mochten niet buitenkomen, dus brachten we de Reuskens naar de mensen. Dat was een hartverwarmende boodschap en mensen hebben dat geapprecieerd.

Tot slot zijn we fier dat we elk jaar nieuwe reuzen kunnen maken met mensen die allemaal gemotiveerd zijn. Bij ons mogen mensen en organisaties hun verhaal vertellen. Dit jaar was er bijvoorbeeld een organisatie die werkt rond voedselverspilling. Ze koken met ingrediënten die worden weggegooid omdat ze bijna vervallen zijn. Die mensen hebben een reus gemaakt, een kokkin, die grote groenten bij zich had. Zo stond ze symbool voor hun boodschap: gooi niet te snel eten weg. Mensen zijn fier dat ze aan de hand van een reus kunnen laten zien waar ze voor staan.  Ze werken daar hard aan en zijn trots dat ze mogen meelopen in de stoet. Elk jaar komt hun reus naar buiten en krijgen toeschouwers die boodschap mee.

We planten hier en daar zaadjes, maar mensen weten ondertussen dat ze een reus mogen maken en dat wij hen helpen dat te doen. Het is een kwestie van tijd te nemen om naar hen te luisteren en om samen met hen ideeën te verzamelen. Daarmee gaan we dan aan de slag. Daarvoor organiseren we  reuzenbouwersavonden, om de mensen te helpen hun enthousiasme en hun verhaal te vertalen. We zeggen eigenlijk altijd ‘ja’ op elk voorstel.

Vroeger keken de mensen naar de stoet en kwamen er allemaal reuzen voorbij. De laatste tien jaar is het verschil dat de mensen mogen meelopen in de stoet. Het ‘maak je eigen reus’ project, kan je niet alleen. Je hebt een groep nodig. Sommige mensen kunnen bijvoorbeeld goed naaien en anderen hebben dan weer creatieve ideeën. Alle talenten van de mensen in die groep zorgen ervoor dat er iets moois uit voort komt. Het maken van een reus is iets speciaal en fantasierijk. Dat doe je niet elke dag of elk jaar.

Het is een bewuste keuze geweest om te zeggen dat iedereen een eigen reus mag maken. We hebben daar wel wat campagne voor gevoerd. Het eerste jaar waren er ook meteen twee of drie groepen met een diverse achtergrond die een reus hebben gemaakt. Wat we ook doen is met scholen werken die heel divers zijn. Als je de kinderen meekrijgt, dan heb je de ouders ook mee. Dat is een manier om heel breed mensen te bereiken die je anders misschien niet had bereikt. Daarnaast zijn er workshops gegeven in klassen en ook heel wat scholen hebben een eigen reus gemaakt. Je ziet ook in de stoet dat iedereen welkom is en dat iedereen er samen iets van kan maken.

Er zijn een aantal richtlijnen qua hoogte en breedte, omdat de reuzen door de straten moeten kunnen bewegen. Voor de rest hebben ze heel veel vrijheid. Vanuit de Reuzen vzw helpen we wel om hun ideeën te vertalen naar een haalbaar en maakbare pop. Bovendien moet er liefst ook een herkenbaar gezicht of attribuut in verwerkt worden, zodat het iets is dat tot leven komt.

De Reuzen vzw heeft een jaarprogramma. Vier keer per jaar komen we samen met de makers van nieuwe reuzen. Tijdens deze momenten horen we hoever ze staan en laten we de groepen samen nadenken over elkaar reus. Daarna volgt er nog een generale repetitie om te kijken of de reus klaar is om mee te gaan in de stoet.

Daarnaast hebben we ook een werking met vrijwilligers die we om de zoveel tijd zien. We zijn wel het hele jaar bezig met mensen om rond de stoet en de reuzen te werken. We hebben ook een programma voor alle kindjes van het eerste leerjaar. Voor hen organiseren we een soort speurtocht naar een reus. Die kennismaking werkt heel goed. Het woord reus heeft een beetje een magisch effect op kinderen, omdat ze nog niet helemaal weten of dat echt is of niet. Daarom maakt het zoveel indruk bij hen.

Zorg vooral dat je een gemotiveerd team hebt met een aantal trekkers. Probeer de mensen wat te prikkelen, zodat hun idee nog wat straffer wordt dan wat ze dachten dat mogelijk was. Alles kan bij de reuzen. Het succesvolle van de reuzenstoet is dat het een mooi slot is van al het harde werk en een moment is waarop iedereen dat kan zien.

Je moet als organisator ook zelf het goeie voorbeeld geven. Als je wil dat de mensen meedoen met het feest, moet je zelf meedoen met het feest. Ook is het belangrijk dat je genoeg tijd neemt om na te denken over wat je precies wil maken en vertellen. Zoek als organisator ook mee naar oplossingen. Soms zitten groepen wat vast met bijvoorbeeld het kostuum of het hoofd. Je moet wat aanvoelen wat de groep nodig heeft.

Je hebt vooral veel enthousiasme, energie en goesting nodig om samen te werken met iedereen. Iemand hebben die alles wat coördineert help ook. Veel reuzenorganisaties doen alles op vrijwillige basis, terwijl het district bewust heeft gekozen om mij te betalen. Dat is mee de motor van het succes, want anders moet je alles na de uren doen.

Daarnaast is het ook belangrijk om naast de stoet, die een keer per jaar wordt georganiseerd, nog andere activiteiten te organiseren om het project te laten leven. Maak ook niet elke stoet exact hetzelfde. Respecteer zeker het erfgoed en de traditie, maar laat ook ruimte voor vernieuwing.

Ga tot slot ook op zoek naar wat de mensen willen zien. Stel jezelf de vraag: ‘Begrijpen mensen waarom ik dit werk eigenlijk doe?’ Waarom gaat de stoet uit? Durf je eigen project in vraag te stellen en eventueel bij te sturen. Luister naar wat anderen aan input kunnen geven aan je project. Ga misschien ook op zoek naar partners die je project kunnen versterken.

De Reuskens bestaan ondertussen al 300 jaar en het project leeft enorm. We hebben dus vertrouwen dat de Reuskens nog lang zullen bestaan. Het project is de laatste jaren wel veel groter geworden. Voor nu krijgen we nog projectsubsidies, maar wat daarna? We kunnen meer steun gebruiken.

We blijven de stoet organiseren en we vinden het fijn om daar veel mensen rond samen te brengen. Zonder alle vrijwilligers die meehelpen, zou het nooit lukken. Daar zijn we hen heel dankbaar voor. ‘Samen zijn we sterk of samen zijn we groot als een reus.’ Zo willen we verder blijven werken.