Poerim

Vereren en verkleedpartijtjes

Poerim

Auteur: Histories

 

Poerim of Lotenfeest is een joods bevrijdingsfeest dat jaarlijks wordt gevierd op de veertiende dag van de joodse maand adar. Poerim valt altijd op een andere datum en soms zelfs in een andere maand omdat de joodse kalender gebaseerd is op de maancyclus. Op deze dag herdenken de joden dat hun volk in de vijfde eeuw vóór onze jaartelling in Perzië kon ontsnappen aan een grootschalige uitroeiing.

Het lot van Haman

In de vijfde eeuw vóór onze jaartelling beraamde de Perzische hoveling Haman het plan om de Perzische koning Ahasverus ervan te overtuigen de joden uit te roeien. Door middel van het trekken van een lot wilde Haman bepalen op welke dag de massale volkerenmoord zou plaatsvinden en dat zou op de dertiende adar zijn geweest. ‘Poer’ betekent lot. Dit is waarom het feest 'Lotenfeest’ wordt genoemd – naar het lot (letterlijk en figuurlijk) van Haman. Dankzij koningin Esther en haar voogd Mordechai kon het vreselijke plan voorkomen worden. Esther heeft namelijk de Perzische koning ervan kunnen overtuigen dat het uitroeien van een volk misdadig zou zijn. Uiteindelijk werd Haman zelf ter dood veroordeeld. Sindsdien wordt deze wonderlijke gebeurtenis herdacht.

Begroeting op Poerim - Iedereen is verkleed

De Vasten van Esther

De dag vóór Poerim wordt er door de joodse gemeenschap gevast. Dit wordt de Vasten van Esther genoemd. Toen het volk zich op de dertiende van adar, ten tijde van Esther, moest verdedigen tegen vijanden, baden ze God tot hulp. Om dat gebed kracht bij te zetten, werd er ook gevast. Tijdens de Vasten van Esther wordt dat herdacht en herhaald – er wordt gebeden voor het welzijn van de joodse gemeenschap.

Lotenfeest

’s Ochtends en ‘s avonds tijdens het Poerimfeest wordt in de synagoge voorgelezen uit het boek van Esther. Dat wordt de megilla genoemd. Mannen en vrouwen komen naar de synagoge om ernaar te luisteren. Telkens wanneer de naam van Haman wordt uitgesproken, mogen de gelovigen hun boosheid uiten door veel lawaai te maken. Er wordt onder andere op de vloer gestampt en er wordt lawaai gemaakt met behulp van Hamanratels. Na de lezing in de synagoge wordt er gefeest met familie en vrienden. Ook worden er cadeaus uitgedeeld onder familie en vrienden, meestal betreffen het etenswaren. Zeer belangrijk is dat alle gelovigen op Poerim etenswaren en geld moeten schenken aan de armen. Dit is een religieuze verplichting.

Verkleedpartijtjes en veel drank

Het Poerim-feest wordt regelmatig vergeleken met carnaval. In Antwerpen gaan joden tijdens Poerim bijvoorbeeld verkleed de straten op. Ze vieren uitbundig feest en laten op die dag hun dagelijkse zorgen en rollen even achter zich. Als je je verkleedt, kun je even iemand anders zijn. Thuis verkleden kinderen zich ook, als figuren uit het verhaal van Esther, maar tegenwoordig vaak ook als superheld of andere personages uit series, films, boeken of andere media. Er worden kinderpartijtjes georganiseerd en er is een Poerim-maaltijd. Minder bedeelden en vrienden krijgen hapjes aangeboden. Voor volwassenen is het feest van Poerim ook een feest waarbij veel gedronken wordt – dat is zelfs de bedoeling. Er wordt wel gezegd dat men mag drinken tot men “het verschil niet meer ziet tussen Vervloekt zij Haman en Gezegend zij Mordechai”.

Hamansoren

Traditioneel worden er Hamansoren geserveerd. Dit zijn driehoekige koekjes gevuld met pruimen of maanzaad. Ze stellen de oren (of de hoed) van Haman voor, de Perzische hoveling die alle joden wilde uitroeien. Er worden ook kreplech gegeten, dit is deeg gevuld met vlees.

Hamansoren

Meer informatie en verantwoording

Afbeeldingen

De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:

  1. (bannerafbeelding) Poerim in New York, 2012. Gedalya AKA David Gott, CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0, via Wikimedia Commons
  2. Begroeting op Poerim. Erifyli Orli Tsavdari, 14-03-2006, via: https://flic.kr/p/aXmVK
  3. Hamansoren. ulterior epicure, 01-04-2007, via: https://flic.kr/p/CqpsP

Artikelen en boeken

  • Strassfeld, M., The Jewish Holidays, HarperCollins Publishers Inc., New York, 1985. 
  • Greenberg, I., The Jewish Way: Living the Holidays, Jason Aronson Publishers, s.l., 1998. 
  • Kosofsky, S.M., The Book of Costums: A Complete Handbook for the Jewish Year, Harper, San Francisco, 2004.  
  • Scharfstein, S., Understanding Jewish Holidays and Customs: Historical and Contemporary, KTAV Publishing House, Hoboken, 1999. 

Meer weten?

Nieuwsberichten

Blader door de rituelen

  1. Maria Lichtmis

  2. Paaseieren rapen

  3. Divali