Volgens het hindoeïsme bestaat het menselijk leven uit vier fasen. Er wordt aangenomen dat elke persoon idealiter elk van de volgende fasen zou moeten doorlopen.

1. De Eerste Ashrama: "Brahmacharya" of de studentenfase
2. De Tweede Ashrama: "Grihastha" of de gezinsfase
3. De Derde Ashrama: "Vanaprastha" of de kluizenaarsfase
4. De Vierde Ashrama: "Sannyasa" of de zwervende, ascetische fase

Het concept van deze vier levensfasen gaat over moraliteit. Het hindoeïstisch huwelijk valt onder de tweede levensfase.

De tweede fase van het menselijk leven begint met het huwelijk, omdat het paar de verantwoordelijkheid op zich neemt om elkaar te ondersteunen. Hindoeïstische huwelijken zijn traditioneel erg kleurrijk en feestelijk, een viering van liefde en toewijding. Ze kunnen ook een manier zijn om waardering te tonen voor de gedeelde cultuur en religie van het paar. Binnen de Hindoeïstische gemeenschap zijn er nog veel gearrangeerde huwelijken. Veel ouders gaan voor hun dochter op zoek gaan naar een geschikte huwelijkskandidaat. Het gebeurt ook dat een jongen zich spontaan aanbiedt bij een familie met een huwbare dochter of dat het meisje al iemand op het oog heeft met wie ze graag wil trouwen. Een gearrangeerd huwelijk heeft hier een slechte bijklank, maar wordt door Hindoes helemaal niet zo dwingend ervaren: het huwelijk gaat enkel door als het meisje akkoord gaat met de keuze van haar ouders. Is dat niet het geval, dan kan zij niet gedwongen worden en moet er een andere partner worden gezocht.

Als de jongen wel in de smaak valt bij het meisje, wordt nagegaan of de bruid en de bruidegom geschikte partners voor elkaar zijn. In India zijn de mensen ingedeeld in verschillende kasten of sociale klassen. Meestal behoren bruid en bruidegom tot dezelfde sociale klasse. In het hindoeïstische geloof wordt aangenomen dat een huwelijk (vivaha) tussen twee individuen een heilige verbintenis is die buiten deze wereld ligt. Huwelijken worden in de hemel gevormd en twee zielen ontmoeten elkaar en trouwen omdat hun lot met elkaar verweven is.

Bij de voorbereidingen van het huwelijk worden ook de astrologische sterrenbeelden die de bruid en de bruidegom bij hun geboorte meekregen, bestudeerd. Deze horoscopen moeten bij elkaar passen. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of het koppel samen gelukkig zal worden en of de sterrenbeelden voorspoed zullen brengen. Als dat volgens de horoscoop niet zo is, dan is het huwelijk gedoemd te mislukken en worden de huwelijksplannen opgeborgen. Naast de keuze van een partner worden ook de data van de verloving en van het huwelijk aan de hand van de astrologische sterrenbeelden bepaald.

De ceremonie vindt meestal plaats op een locatie die is gekozen door de familie van de bruid. Dit kan een gemeentehuis, gemeenschapshuis of een hotel zijn, afhankelijk van het budget. Voorafgaand aan het huwelijk zijn er een aantal rituelen:

In geplande bruiloften wordt de vereniging bezegeld met uitgebreide rituelen die worden geleid door een Vedische priester met kennis van Vedische mantra's. Na het controleren van de astrologische kaarten wordt de trouwdatum bepaald en worden er vervolgens uitnodigingen verzonden. Beide paren besteden een aanzienlijke hoeveelheid tijd aan het voorbereiden van de bruiloft en het uitwisselen van geschenken voorafgaand aan de trouwdatum. Op de dag van de bruiloft komen de bruid en bruidegom en hun familieleden samen in een openbare ruimte, een tempel of het huis van de ouders van de bruid om deel te nemen aan een uitgebreide ceremonie die wordt geleid door een priester. Er is geen universeel hindoeïstisch huwelijksritueel. De volgorde van rituelen waaruit de ceremonie bestaat, verschilt per regio. De variatie weerspiegelt familietradities, lokale tradities, middelen van de families en andere aspecten. De volgende zijn echter enkele van de meest voorkomende en populaire rituelen. Traditioneel zal een hindoeïstische bruiloft verspreid over drie dagen plaatsvinden, maar sommigen duren ook vijf dagen. Hieronder zie je een beknopt overzicht van de drie dagen.

De familie zal tot Heer Ganesha bidden voor harmonie en vrede om te zegevieren op de bruiloft. Voor een gelukkig begin voor het paar worden de zegeningen van Heer Ganesh gevraagd. Dat wordt gedaan in de volgende rituelen:

Haldi-ceremonie:

Kurkumapasta wordt aangebracht op het hele lichaam van de bruid en bruidegom en symboliseert hun reinheid en zuivering voordat ze het heilige huwelijk ingaan. Het symboliseert ook de gelukkige start van een nieuw leven samen. Haldi wordt verondersteld de bruid en bruidegom te beschermen tegen elk slecht voorteken dat hen vóór de grote dag kan schaden.

Mehndi of hennakunst: The Colour of Love

Een van de oudste Indiase rituelen is om Mehndi toe te passen op de bruid en bruidegom voor hun bruiloft. Het ritueel omvat het aanbrengen van de ingewikkelde mehndi-patronen op de handen en voeten van een bruid. Voor de bruid wordt dat gedaan voor de religieuze bijeenkomst en ook om de liefde voor diens partner te tonen. Voor de bruidegom is het aanbrengen van henna een goed voorteken.

Sangeet-ceremonie: Dansavond

In India is er nooit een huwelijksceremonie zonder een feest en vieringen beginnen altijd met muziek en dans. De mooiste nacht van een Indiase huwelijksceremonie is sangeet night. Iedereen danst op de feestmuziek terwijl de vrouwen bruidsliedjes zingen.

Dit is de belangrijkste ceremonie, waarbij alle familieleden en vrienden door beide families worden uitgenodigd. De viering begint met een verwelkoming van de bruidegom en zijn familie. Vaak arriveert de bruidegom te paard of in een auto op de trouwlocatie, vergezeld door al zijn familieleden en een muzikaal ensemble. De familieleden en vrienden van de bruid sluiten zich aan bij de processie als deze de poort of ingang van de trouwlocatie nadert. Na wat dansen en knuffelen worden ze begeleid naar een speciaal aangewezen locatie, waar ze zitten en versnaperingen en drankjes aangeboden krijgen totdat het huwelijk formeel is begonnen en de bruid wordt uitgenodigd bij het huwelijksaltaar.

Daarna is er de bloemenkrans-uitwisseling. De bruid en bruidegom die bloemenkransen uitwisselen, symboliseert de acceptatie door de toekomstige vrouw van de toekomstige echtgenoot als haar levensgezel. Traditioneel bieden de ouders van de bruid feesten en snoepjes aan aan alle bruiloftsgasten, maar bruid en bruidegom eten dan niet mee. Zij vasten tot het huwelijk volledig is voltooid.

Vervolgens gaat iedereen naar een tijdelijke baldakijn die is geïnstalleerd in de hal waar de ceremonie zal plaatsvinden. Een baldakijn kun je zien als een kleine tempel die bestaat uit vier palen met een prachtige stof eroverheen gedrapeerd. Ook andere voorwerpen worden er soms opgehangen ter versiering. Het paar zit tijdens de ceremonie onder die baldakijn. Een heilig vuur is aanwezig in het centrum, waar alle gezangen en riten zullen worden uitgevoerd. Het heilige vuur wordt aangestoken en de priesters zingen mantra's, waarbij ze offergaven presenteren aan verschillende goden om het paar te zegenen en het huwelijk tot een succes te maken.

Dan is er 'Kanya daan': Terwijl de priester de mantra's zingt, geeft de vader van de bruid eerst zijn dochter weg aan de goden en vervolgens aan de bruidegom, met de goden als getuigen. De bruidegom belooft zijn bruid de rest van haar leven als zijn betere helft te verzorgen en te beschermen. Tijdens Vedische gezangen en verschillende andere ceremonies houdt de bruidegom de linkerhand van de bruid in zijn rechterhand als het symbolisch gebaar dat hij haar als zijn bruid accepteert.

Eerste gelofte: Voedsel. De eerste gelofte staat voor voeding. De bruidegom belooft te voorzien in de behoeften van zijn bruid en hun toekomstige kinderen, waaronder voedsel, onderdak en geld. Daarbij stemt de bruid ermee in om deze taak met haar man te delen.

Tweede gelofte: Kracht. Het echtpaar vraagt God om de kracht om elkaar lief te hebben door dik en dun. Ze beloven er voor elkaar te zijn en alle mentale, fysieke en emotionele problemen van het leven met moed onder ogen te zien.

Derde gelofte: Succes. Het paar verlangt naar rijkdom en succes in hun huwelijk in de derde van zeven geloftes. Ze kiezen ervoor om hun eigen leven en dat van hun kinderen te verbeteren op zowel materieel als spiritueel vlak. De bruid en bruidegom beloven zich ook aan elkaar te binden en trouw en toegewijd aan elkaar te zijn.

Vierde gelofte: Geluk. De vierde gelofte gaat helemaal over het versterken en verbeteren van familiebanden. Het omvat ook onvoorwaardelijke liefde en wederzijds respect. De bruidegom bedankt de bruid voor het compleet maken van zijn leven. In antwoord daarop belooft de bruid dat ze van hem zal houden en de rest van haar leven bij hem zal blijven.

Vijfde gelofte: Kinderen. Het echtpaar bidt voor nobele, gezonde en gelukkige kinderen tijdens hun reis samen. Ze leggen een gelofte af om verantwoordelijke ouders te zijn en hun kinderen de best mogelijke zorg te geven. Ze besluiten ook om meer te zijn dan alleen vrienden en levenspartners. De bruidegom neemt de eerste vier van de zeven geloftes voor zijn rekening, terwijl de bruid de laatste drie neemt.

Zesde gelofte: Het genieten van seizoensgebonden genoegens (ook wel 'gezondheid'). De bruid en bruidegom willen een lang en gelukkig huwelijk. Ze wensen een leven leiden zonder ziekten. Het doel is om een evenwichtig leven te leiden met hun familie, kinderen en elkaar.

Zevende gelofte: Vriendschap tussen het paar. De laatste gelofte maakt de bruid en bruidegom levenslange vrienden en bindt hen permanent samen. Ze beloven te groeien in kennis en volwassenheid om een leven van respect, vertrouwen en vrede te leiden. Ze bidden tot God om hun vriendschap en liefde sterk te houden en hen voor de rest van hun leven bij elkaar te houden.

In het Westen dragen veel mensen een trouwring als zij gehuwd zijn. Binnen de Hindoeïstische cultuur is dart niet het geval. Wel dragen vrouwen een ander symbool dat op hun gehuwde status wijst. Zij dragen namelijk een ‘bindi’, ook wel gekend als het derde oog. Dat is een stipje dat wordt aangebracht tussen de ogen. Mannen dragen geen tekens die verwijzen naar hun huwelijk. Tijdens de trouwceremonie wordt er verwacht dat de vrouw een rood en wit gekleurde ‘saree’ (een grote wikkeldoek) draagt. Ze wordt ook rijkelijk versierd met allerlei gouden juwelen. De man draagt een tuniek met een broek. Hij hoeft geen rekening te houden met verplichte kleuren: behalve zwart zijn alle kleuren toegestaan.