Godin, heilige, muze
Saint Brigid's Day
Auteur: Histories
In de eenentwintigste eeuw werd St. Brigid aangenomen als inspirerende figuur voor de referenda over huwelijksgelijkheid en herroeping van de acht. Brigid werd gecrediteerd voor het uitvoeren van de eerste abortus en voor het hebben van een levenslange vrouwelijke partner, en is een radicale figuur geworden in de bevordering van reproductieve en LGBTQI+-rechten. Voor Ierse feministische historici is de figuur van Brigid een gelegenheid om de nadruk te leggen op de visie die naar voren wordt gebracht in de Ierse grondwet van 1916; de verklaring die van Ierland het eerste land ter wereld maakte dat gelijke rechten beloofde aan mannen, vrouwen en kinderen. Maar wie is Brigid en hoe vieren we haar?
De komst van de lente
St. Brigid's Day wordt gevierd op de eerste dag van februari; het was traditioneel een heidens feest dat plaatsvond in het neolithische Ierland ("heidens" betekent in dit geval voorchristelijk). Het festival stond ook bekend als "Imbolc". Het vierde het punt halverwege de winterzonnewende en de eerste dag van de lente. Het symboliseerde wedergeboorte en vruchtbaarheid, een tijd om zich te verheugen op de komende lente. Belangrijker nog, het markeerde het einde van de duisternis van de winter. Gewoonlijk vonden de vieringen 's avonds plaats; men geloofde dat in de schemeruren de grens tussen de onderwereld en de levende wereld dun was. In deze tijd was de kans groter dat gebeden werden verhoord.
Decoratie
Het belangrijkste onderdeel van de festivaltraditie is het maken van St. Brigid's kruizen van riet. De stijl verschilt van streek tot streek, maar de meeste kruizen hebben vier armen en een centraal vierkant. Als familie baden de deelnemers over de kruizen en besprenkelden ze met wijwater. De kruizen werden dan in het dak of boven de deur geplaatst. Elk jaar worden er nieuwe kruizen gemaakt en de oude verbrand om te voorkomen dat het huis door brand wordt verwoest. Het kruis zou zijn gemaakt door Brigid toen haar vader op sterven lag, die vroeg om te worden gedoopt zodra hij de betekenis van het kruis vernam. Traditioneel werden de kruizen gemaakt door vrouwen, maar in de moderne traditie worden ze door iedereen gemaakt. Het is een bijzonder populair handwerk onder jonge schoolkinderen.
Het maken van het kruis van St. Brigid was een familiegebeuren. Het ging gepaard met een diner van aardappelen en vers gekarnde boter en een gerecht dat bekend staat als "Colcannon". Dit recept bestaat uit aardappelpuree en kool. De hoofdmaaltijd werd gevolgd door thee en appelgebak of vruchtencake. De maaltijd werd gegeten terwijl de familie hun kruisjes maakte. De stevige maaltijd zou een aanwijzing zijn voor de vruchtbaarheid van het land in de lente.
Van de schaduw naar het licht
De Ierse ambassade in Brussel heeft de afgelopen jaren tal van evenementen georganiseerd ter ere van Sint-Brigidiusdag. Voor de ambassade is de viering van St. Brigid's Day een gelegenheid om de creativiteit van Ierse vrouwen in België te vieren. Het evenement is opgevat als een gelegenheid om de rol van Ierse vrouwen in de samenleving in binnen- en buitenland te bespreken. De Ierse premier en minister van Buitenlandse Zaken, Micheál Martin, gaf een verklaring uit waarin hij stelde: "Het is ... een dag waarop we ons engagement en onze vastberadenheid om over de hele linie absolute gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bereiken opnieuw bevestigen, of dat nu in de politiek is, in het bedrijfsleven, in de sport of in elke andere levensstijl".
Een van die evenementen, georganiseerd voor de 2023 viering van St. Brigid's Day in Brussel (ook de eerste keer dat de feestdag officieel werd gevierd) was een netwerkevenement voor vrouwelijke Ierse ondernemers en zakenvrouwen. Het doel van het evenement was om Ierse vrouwen samen te brengen die het verschil maakten in alle bedrijfstakken en sectoren. De viering eert vrouwen als spirituele genezers en krachtige leiders.
Brigid's Magische Mantel
Sint-Brigid heeft een nauwe band met de katholieke tradities in België. De cultus van de heilige Brigid werd in België geïntroduceerd door de heilige Follian. De mantel van St. Brigid werd aan de kathedraal van St. Donaas geschonken, samen met juwelen en andere geschenken. De mantel heeft een belangrijke plaats in de legende van Brigid. Volgens de legende benaderde Brigid de koning van Leinster op zoek naar land voor haar nieuwe klooster. De koning weigerde eerst. Na gebeden te hebben dat hij overweldigd zou worden door edelmoedigheid, vroeg Brigid het hem opnieuw. Deze keer zei ze dat ze slechts zoveel land zou accepteren als haar mantel zou bedekken. Toen ze de mantel op de grond legde, strekte deze zich uit over vele hectaren. De koning zag dit als een teken van Brigid's goddelijkheid en stemde ermee in haar het land te geven. Het klooster van Brigid werd gebouwd rond 470 na Christus.
De mantel kwam in 1066 in Brugge aan. Hij werd gebracht door prinses Gunhild, een zus van koning Harold van Engeland, die na de dood van haar broer haar toevlucht zocht in Vlaanderen. De mantel werd voor het eerst opgenomen in de collectie van de kathedraal in 1847. Elk jaar, op de eerste dag van februari, wordt de mantel tentoongesteld.
Beschermster van vrouwen, inspiratie voor iedereen
St. Brigid werd geboren in 450 na Christus in de buurt van Dundalk, County Louth. Haar vader was een heidens stamhoofd in Leinster en haar moeder was een ex-slavin van Portugese piraten. De vader van Brigid, Dubhthach, noemde haar naar een van de machtigste heidense godinnen - de godin van het vuur - die vaak werd gesymboliseerd door poëzie, vakmanschap en zang. Deze symbolen werden beschouwd als de sleutelelementen van kennis.
Vanaf het begin van haar leven stond Brigid bekend als een sterke, toegewijde en liefdadige vrouw. Haar vader wilde haar uithuwelijken aan de koning van Leinster vanwege haar buitensporige vrijgevigheid; maar de koning, onder de indruk van haar loyaliteit, ontsloeg haar van haar huwelijksplicht. Later in haar leven stichtte Brigid in Kildare een klooster en een kunstschool. Haar positie als abdis in Kildare markeerde een cruciaal moment in zowel de katholieke als de Ierse geschiedenis en benadrukte de rol van vrouwen in het behoud van het geloof en de traditionele kunsten. In recentere jaren is dit aspect van haar heiligheid het meest herkenbare van haar karakter geworden.
In recentere jaren is Brigid het symbool geworden van een nieuwe generatie Ierse vrouwen die zich in alle aspecten van de samenleving willen manifesteren. Voor feministische historici en spirituele mensen is haar bestaan een rebellie geworden tegen de meer traditionele interpretaties van vrouwen in religieuze rollen. Haar naamgevende godin werd gesymboliseerd door de helende kracht van water en vuur, maar ook door poëzie. Zij vertegenwoordigt elke vrouw en is het bewijs dat vrouwen zich niet hoeven te beperken tot culturele stereotypen.
Meer informatie en verantwoording
Afbeeldingen
De afbeeldingen genummerd op volgorde van boven- tot onderaan de pagina:
- (bannerafbeelding) Blossoming Rhododendron in late Spring overlooking the Killary Fjord in the Connemara, Ireland, Noah Smith, CC-BY-SA-4.0, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Springtime_Rhododendrons_on_Killary_Fjord_Ireland.jpg, via Wikimedia Commons
- Daffodils, PatMcD, CC-BY-SA-2.5, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:03270001_Welsh_Daffodils.jpg, via Wikimedia Commons
- Saint Brigid's cross, made from rushes from County Down. Culnacreann, CC-BY-3.0 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Saint_Brigid%27s_cross.jpg, via Wikimedia Commons
- Bruges, Cathedral St. Salvator, view from the top of the Belfort Tower, William Warby, Rabanus Flavus, CC-BY-2.0, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Br%C3%BCgge,_Kathedrale_St._Salvator.jpg, via Wikimedia Commons https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zeebrugge_Sint-Donaaskerk_R01.jpg, via Wikimedia Commons
- Making St Brigids Crosses at St Brigids Well. Liscannorman, CC-BY-3.0 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Making_crosses_at_St_Brigids_Well.JPG via Wikimedia Commons
Artikelen
- Mason, H.T St. Brigid's Crosses, Royal Society of Antiquaries of Ireland, Dublin, 1945.
- McClintock, H.F. ‘The "Mantle of St. Brigid" at Bruges’, The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland, Dublin, 1936.
- Ó Catháin, S. ‘Hearth-Prayers and Other Traditions of Brigit: Celtic Goddess and Holy Woman’, The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland, Dublin, 1992.
Webpagina's
- Department of Foreign Affairs launches its sixth global St Brigid’s Day programme of events, (30 January 2023) Department of Foreign Affairs Ireland. Retrieved 10 February 2023, from https://www.gov.ie/en/news/5e306-department-of-foreign-affairs-launches-its-sixth-global-st-brigids-day-programme-of-events/
- St. Brigid's Day Campaign, Herstory. Retrieved 11 February 2023, from https://www.herstory.ie/the-campaign
- Story of Saint Brigid, Retrieved 11 February 2023, from https://www.stbrigid.ie/story-of-st-brigid.html
- St. Brigid; a saint for our times, (30 January 2020), Retrieved 12 February 2023, from https://www.irishnews.com/lifestyle/faithmatters/2020/01/30/news/st-brigid-a-saint-for-our-times-1826622/