In de joodse geschriften kun je lezen dat het joodse volk als slaven moest werken voor de farao van Egypte. JHWH zag dat het joodse volk het zwaar had en strafte de Egyptenaren met een plaag, in de hoop dat de farao de joden zou laten gaan: Het water van de Nijl veranderde in bloed. Maar de farao houdt voet bij stuk: De joden mogen niet vertrekken.

Er volgen dan nog acht plagen: zwermen met kikkers, luizen/muggen, steekvliegen, de veepest, zweren op de huid, hagel, sprinkhanen en dagenlange duisternis. Als de farao van Egypte dan nog altijd koppig is, volgt de tiende en ergste plaag: Alle eerstgeboren kinderen worden gedood, behalve die van het joodse volk. Zij brachten namelijk het bloed van een lam als teken op hun deurpost aan. Daardoor wist de engel van JHWH: Dat huis moet ik overslaan.

De farao geeft zich na de tiende plaag gewonnen en stuurt de joden Egypte uit. Ze vertrekken onder leiding van Mozes, de belangrijkste profeet binnen het Jodendom. Om zich voor te bereiden op de reis, wilde het joodse volk brood meenemen, maar omdat ze met zo’n haast Egypte moesten verlaten, was er geen tijd om het brooddeeg te laten rijzen. Om dat te herdenken wordt Pesach tevens het feest van de ongedesemde broden genoemd.

Gelovigen mogen tijdens Pesach geen chametz nuttigen. Chametz zijn producten die gemaakt zijn van tarwe, gerst, rogge, haver, spelt of afgeleiden daarvan. Als die ingrediënten in aanraking komen met water, zullen ze door een natuurlijk proces gaan gisten. Gist (of desem) zorgt ervoor dat brood gaat rijzen en dat wil men nu juist vermijden om het ongedesemde brood in ere te houden. Ook andere producten, denk bijvoorbeeld aan bier en wijn, vermijdt de joodse gemeenschap tijdens Pesach.

Alles wat in aanraking kan zijn geweest met chametz moet grondig schoongemaakt worden. Dat geldt bijvoorbeeld voor winkels. Op de foto hiernaast zie je een supermarkt waar de schappen die producten met chametz bevatten worden afgedekt met plastic. Het mag ook nergens in huis aanwezig zijn. Huizen moeten met andere woorden volledig ‘koosjer le-Pesach’ zijn en het kan dagen, soms zelfs weken duren om dat voor elkaar te krijgen. Er zijn verschillende rituelen om daarbij te helpen: B’dikat Chametz is het zoeken van gegiste producten in huis en Biyur Chametz is het verbranden van alle overgebleven gegiste producten op de voormiddag voor Pesach.

De eerste twee dagen van Pesach verzamelt de familie en wordt de Sedermaaltijd geserveerd. Ook mensen die zelf geen verwanten (meer) hebben om het feest mee te vieren, worden aan tafel gevraagd. De maaltijd bestaat onder andere uit bittere kruiden, een glas zout water, een ei, een geroosterd bot van een lam en charoseth (een mengsel van onder meer geraspte appels, noten, rozijnen en kaneel).

Dit alles wordt binnengebracht op de Sederplaat en wordt bij het hoofd van de familie geplaatst. Onder de Sederplaat bevinden zich drie ongedesemde broden, ook wel matzes genoemd. Alle aanwezigen krijgen een beker waaruit ze vier keer meestal wijn of druivensap drinken.

Elk ingrediënt van de Sedermaaltijd heeft een bepaalde betekenis. De bittere kruiden verwijzen naar de bittere tijd als slaven in Egypte, het bot van een lam staat symbool voor het lam waarvan het bloed werd gebruikt om de joden te beschermen tegen de tiende plaag, charoseth verwijst naar de kleur en de vorm van de bakstenen waarmee de joden als slaven moesten sleuren en staat tevens symbool voor het geluk na de bevrijding, de drie matzes verwijzen naar het overhaaste vertrek uit Egypte waardoor er geen tijd was om het brooddeeg te laten rijzen. De vier bekers wijn verwijzen naar vier uitdrukkingen die JHWH gebruikte voor de bevrijding uit Egypte.

Aan de hand van deze symbolische maaltijd wordt tijdens Sederavond het verhaal van de uittocht uit Egypte verteld. Het verhaal van de uittocht staat opgetekend in de Haggada waaruit wordt voorgelezen. In dit boek staat tevens de specifieke volgorde waarin alles moet gebeuren tijdens Sederavond. Er staat onder meer in dat de matzes en de wijn niet al zittend mogen worden genuttigd, maar wel al leunend.