Luk De Bruyker over wat de Gentse Feesten zo bijzonder maakt

Onlangs kregen de Gentse Feesten een erkenning als Vlaams Immaterieel Erfgoed. We spraken met de Gentse acteur en poppenspeler Luk De Bruyker, onder meer bekend van zijn vertolking van het satirische figuurtje Pierke Pierlala. We vragen hem wat de Gentse Feesten zo bijzonder maakt. Waarom moeten we ze blijven koesteren? En waarom is het zo fijn om memorabele anekdotes van die Gentse hoogdagen te delen? Luk: ‘Ik denk dan aan de ontelbare mensen die op het Sint-Jacobsplein de zon hebben zien ondergaan. En ze nadien terug hebben zien opkomen. Dat zijn dingen die je niet vergeet.’

Wat betekenen de Gentse Feesten? Waarover gaat dit feest?

Voor mij, maar ook voor vele Gentenaren, is dat een stuk van je leven. Van kleins af aan, ga je met familie mee naar de Gentse Feesten. Mijn grootvader en overgrootvader namen mij mee om te gaan kijken naar Pierke. Ik herinner me nog het vuurwerk en de volksfeesten uit het Museum voor Volkskunde. Later ben ik dan zelf beginnen te participeren aan de feesten.

Voor Gentse artiesten zijn de Gentse Feesten ontegensprekelijk een hoogtepunt. Je voelt en je bent dan echt Gentenaar. De hele stad en al haar bewoners leven ermee naartoe. Dat geeft een apart gevoel. Dat is een stimulans om er bij te willen zijn.

Ja, dat kunnen we niet missen (lacht).

‘We componeren ons eigen feest uit velerlei elementen: van vrienden ontmoeten tot slenteren doorheen de stad. Op elk hoekje vind je een optreden, een spektakel of een andere verrassing.’

Je leest al eens dat de Gentse Feesten in het DNA zit van elke Gentenaar. Maar was is nu eigenlijk het DNA van de Gentse Feesten?

Dat DNA is eigenlijk een stuk feestvieren, maar voornamelijk ook dat feest willen delen met anderen, dat is heel belangrijk. Ook heeft het te maken met dat rebelse of tegendraadse karakter van de Gentenaar. En natuurlijk mogen we het ludieke niet vergeten. Die elementen samen vormen de cocktail die de Gentse Feesten is.

Tijdens die weken vieren we feest op velerlei manieren. Dat betekent vrienden ontmoeten, ook vrienden die je allang niet meer hebt gezien. Het gaat ook over slenteren door de stad, gaan eten, samenkomen op grote pleinen voor optredens, maar ook zaal- en straatspektakels meemaken en dat zowel in Gentse als in niet-Gentse volkstaal. In kleine en grote hoekjes kan je verrassingen tegenkomen. Je maakt een keuze uit die verschillende elementen. Zo componeert de Gentenaar zijn eigen feest.

Waarom moeten we Gentse Feesten koesteren? Waarom is het belangrijk dat we ze overdragen van generatie tot generatie?

Kijk, het gaat over een enorm grote traditie. We zijn die al eens bijna verloren, in de jaren 60. Gelukkig heeft Walter De Buck de feesten terug op de kaart gezet. Nu moeten we erover waken dat ze nooit meer verloren gaan.

Het zijn dé dagen waarop de eigenheid, de koppigheid, de eigenzinnigheid en de frivoliteit van de Gentenaar aan bod komen.

Voor de volksartiesten die in de volkstaal optreden is dat het moment van het jaar om nog eens uitgebreid te kunnen uitpakken, en alleen al daarom is het belangrijk. Het is een manier om de Gentse traditie en de volkstaal in leven te houden.

Vanwaar komt jouw engagement voor de Gentse Feesten?

Ik heb als kind herinneringen aan de Gentse Feesten, maar wat het voor mij écht bijzonder maakt, dat was het sfeertje aan Sint-Jacobs rond mei ‘68. Toen hebben we vlug beslist, bezig zijnde met Theater Taptoe, om aan de Gentse Feesten mee te doen. Dat was toen in het zog van Walter De Buck. Ik ben er als liefhebber ingerold, maar ook als professional. Als theatermaker moest je gewoon op de Gentse Feesten staan. Je trekt publiek aan dat anders nooit in je theaterzaal komt, maar dat dankzij die feesten jou toch te zien krijgt. Theater Taptoe heeft dankzij die aanwezigheid op de feesten heel bewust en wel degelijk aan publieksopbouw gedaan.

Wat betekent de erkenning van de Gentse Feesten als Vlaams Immaterieel Erfgoed?

Je krijgt soms het beeld voorgeschoteld van de Gentse Feesten als een soort massa drink- en eetfestijn, maar dan verlies je toch de essentie uit het oog. Die mix van optredens, het onverwachte, de spektakels, de ontmoetingen, … Dat is wat de Gentse Feesten zo bijzonder maakt. Mijn hoop is dat dankzij de erkenning van de Gentse Feesten als Vlaams Immaterieel Erfgoed de volle waarde van de Gentse Feesten aandacht krijgt.

Wat is jouw droom voor de Gentse Feesten?

Voor mij moet er aan het concept heel weinig wijzigen. Het is een rijke traditie die we doorgeven aan de jeugd en zo komen er alsmaar meer nieuwe en andere initiatieven… Je ziet dat bijvoorbeeld bij jonge groepen zoals CirQ die in de sfeer van de feesten er toch een nieuwe draai aan geven. Het leeft voort in het volkstheater, maar je vindt het ook terug wanneer kinderen nog altijd gaan kijken naar het Gentse Pierke en zo kennismaken met een typisch Gents fenomeen. Heel veel jonge artiesten komen eerst in een voorprogramma terecht en jaren later staan ze op een hoofdpodium. Dat is bijzonder. Zoiets wil je doorgeven. De verrassing, het ongewone, het ludieke, het frivole: dat is iets om te blijven koesteren.

Aan het begin van 2021 was er een oproep van Stad Gent om zoveel mogelijk beelden, anekdotes en herinneringen te delen. Wil dat zeggen dat de Gentse Feesten een feest is van herinneringen en belevenissen die je met elkaar deelt?

Ik denk dat iedereen die de Gentse Feesten al eens heeft meegemaakt, memorabele souvenirs heeft van die weken. Soms kan dat in de negatieve zin zijn, een lief dat je daar kwijt bent geraakt, bijvoorbeeld. Maar ik denk ook aan de positieve gevoelens die je kan overhouden aan de Gentse Feesten. De Gentenaar kijkt een heel jaar naar uit en telt af naar de feesten om dan een samenhorigheidsgevoel tot uiting te brengen.

Ja, ik denk dat iedereen er wel heel persoonlijke souvenirs aan heeft. Dat bleek ook uit die oproep toen om anekdotes te delen. Hoeveel mensen hebben elkaar daar niet (terug)gevonden, of hebben elkaar daar ten huwelijk gevraagd, of hebben er memorabele optredens meegemaakt,…

Je merkt dat ook in het liedje van Johan Verminnen waarin hij het heeft over het Sint-Jacobsplein. Het doet mij denken aan de ontelbare mensen die op zulke avonden op het Sint-Jacobsplein de zon hebben zien ondergaan en nadien terug hebben zien opkomen. Dat zijn dingen die je niet vergeet.

Wat is jouw meest memorabele anekdote van de Gentse Feesten?

Ik heb natuurlijk al 50 jaar Gentse Feesten op de teller staan. Ik heb er ontzettend veel meegemaakt. Wat mij misschien nog het meeste is bijgebleven, is tegelijk iets fantastisch, maar toch ook iets sentimenteels en droevigs. Ik heb op het Sint-Jacobsplein het afscheid van Romain Deconinck, de keizer van het volkstheater, gepresenteerd. Dat heeft me zo ontroerd. Dat vergeet ik nooit meer.

Het is fantastisch om je te horen vertellen over de Gentse Feesten, Luk, dank je wel daarvoor!

Meer weten?

• Lees meer over Luk De Bruyker en over Theater Taptoe en TAPTOE’s erf
• Lees het VRT nieuwsbericht over de erkenning van de Gentse Feesten als Vlaams Immaterieel Erfgoed
• Lees meer over de Gentse Feesten