50 praktijkverhalen over vrijwilligerswerk in de erfgoedsector

50 praktijkverhalen over vrijwilligerswerk in de erfgoedsector

FARO, Heemkunde Vlaanderen en Familiekunde Vlaanderen hebben de voorbije jaren mogen kennismaken met tal van inspirerende en verrassende vrijwilligersinitiatieven. Toch beseften we dat er nog vele waardevolle projecten en initiatieven onder onze ‘radar’ bleven. Daarom startten we in het voorjaar van 2016 een zoektocht naar nieuwe praktijkvoorbeelden. Ons doel? Deze voorbeelden registreren en vervolgens met u delen. Want we zijn ervan overtuigd: verhalen en ervaringen van anderen kunnen inspireren en motiveren.

Het project ging van start met de oproep: “Bent u betrokken bij een vrijwilligerswerking waar u fier op bent? Laat het ons weten!”. De respons was overweldigend. Meer dan dertig organisaties, uit alle hoeken van het land, reageerden. We gingen bij vrijwel elk van deze organisaties op bezoek. We namen interviews af met de vrijwilligers en/of het aanspreekpunt van die vrijwilligers. Daarnaast gingen we zelf actief op zoek naar interessante praktijkvoorbeelden. Daarbij zochten we naar initiatieven die een aanvulling vormden op de reacties die we via de projectoproep hadden ontvangen.

Voorliggende bundel verzamelt de oogst van onze zoektocht. We willen u hier graag mee inspireren, enthousiasmeren en ook ondersteunen. U krijgt hier zo maar even vijftig verhalen uit de praktijk, van collega’s die stevig met beide voeten op de grond staan.

ABC van vrijwilligers in de erfgoedsector

ABC van vrijwilligers in de erfgoedsector

Dit ABC biedt een overzicht van de belangrijkste tendensen en verschuivingen in het vrijwilligerswerk en de mogelijkheden ervan voor erfgoedwerkers. Elke letter is gewijd aan één opvallende of inspirerende tendens of praktijk. Verwacht daarbij geen uitgebreide encyclopedische beschrijving. Wel krijg je, per letter, telkens een beknopte definitie, vaak gekoppeld aan een praktijkvoorbeeld, gevolgd door een aantal tips en aandachtspunten en ten slotte een literatuurverwijzing. Sommige lemma’s zijn heel sterk gericht op de praktijk, andere zijn dan weer meer theoretisch of conceptueel opgevat. Bij nog andere letters hebben we de tekst beperkt en werken we vooral met foto’s. Of zoals het gezegde luidt: soms zegt een beeld meer dan duizend woorden!

Dit ABC hebben we geschreven voor erfgoedwerkers die zijn begaan met de vernieuwing van hun vrijwilligerswerking. We denken daarbij in de eerste plaats aan vrijwilligerscoördinatoren, actieve (bestuurs-)leden binnen een erfgoedvereniging en aan alle intermediaire organisaties die erfgoedvrijwilligers ondersteunen en begeleiden. De bedoeling van dit vrijwilligersalfabet is om te inspireren, te enthousiasmeren en te sensibiliseren.

Agrarische erfgoedcollecties registreren, waarderen en herbestemmen

Handleiding ‘De hand aan de ploeg’. Agrarische erfgoedcollecties registreren, waarderen en herbestemmen

Bladwijzer 18: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2016 • 18

Vlaanderen evolueerde de afgelopen 150 jaar van een overwegend rurale maatschappij naar een sterk verstedelijkte samenleving, waarin de klemtoon ligt op industrie en diensten. Ook de landbouwsector kende een ver doorgedreven mechanisering. Die evolutie liet heel wat ruraal erfgoed na: van boeken, archieven, documentatie en foto’s tot landbouwmateriaal, keukengerief en ambachtelijk alaam. Ook tradities en gebruiken uit de landbouw zijn vormen van agrarisch erfgoed.

Hoewel het agrarisch erfgoed een enorm (cultureel, maatschappelijk, economisch en toeristisch) potentieel in zich draagt, sloten het voorbije decennium talrijke landbouwmusea hun deuren. Vaak gaat het om omvangrijke collecties met grote, moeilijk te herbergen objecten. Het vraagt veel onderhoud, kennis van zaken en ruimte om de objecten tot hun recht te laten komen. Het is vervolgens niet nodig en ook niet mogelijk om alles te bewaren. Goed onderbouwde en ingrijpende keuzes dringen zich op. Daarnaast is er bij het grote publiek, en zeker bij de jonge generaties, ook sprake van een zekere vervreemding tegenover het agrarische en rurale verleden.

De uitdagingen zijn dus groot om het (roerend) agrarisch erfgoed zijn verdiende plaats te geven/laten behouden in het bredere erfgoedlandschap. Om dit te verwezenlijken is in de eerste plaats een inhoudelijke ondersteuning vereist die het fundament legt voor verdere initiatieven. Vanuit erfgoedstandpunt betekent dit terugvallen op de basis: wat is er aanwezig in de collecties, wat is de toestand van de stukken, welke contextinformatie is er beschikbaar?

Kinderen van een jeugdbeweging

Al spelend erfgoed ontdekken: deze databanken helpen je op weg

Al spelend erfgoed ontdekken: deze databanken helpen je op weg

Kinderen van een jeugdbeweging

Ben je met je vereniging op zoek naar een erfgoedactiviteit en wil je kinderen en jongeren op een leuke en speelse manier betrekken? Het bedenken van nieuwe activiteiten voor deze doelgroep kan veel energie kosten. Laat je daarom inspireren door de talrijke jeugdbewegingen die Vlaanderen rijk is.

Bijna elke grote jeugdbeweging heeft zijn eigen databank met duizenden activiteiten. Sommige activiteiten zijn volledig uitgewerkt, anderen zijn slechts concepten. De volgende sites kunnen je helpen inspiratie op te doen, net zoals ze dat in het verleden al deden voor vele jeugdleid(st)ers.

Bestaat er een databank die we over het hoofd zagen? Stuur ons een bericht, zodat we de lijst kunnen aanvullen.

Wil je zien hoe een combinatie tussen geschiedenis, erfgoed en spelletjes eruit kan zien? Bekijk dan zeker het historisch spel rond de industrialisatie van Pelt. Deze kun je op alle 4 databanken terugvinden. 

Instrumenten voor leiding en begeleiding

De pagina’s van de jeugdbewegingen bieden meer dan alleen spelendatabanken. Je vindt er ook nuttige hulpmiddelen voor het plannen, organiseren en evalueren van verschillende taken. Zo bieden ze verschillende methodieken voor brainstormsessies, het begeleiden van discussies, en waardevolle tips voor het coachen van je vrijwilligersploeg. Deze inzichten zijn niet alleen relevant voor jongeren, maar kunnen ook jou en je vereniging inspireren om het dagelijkse bestuur te versterken. Voorbeelden hiervan zijn methodieken uitgebracht voor vrijwilligersverantwoordelijken (leiding en groepsleiding) en tips om een discussie te begeleiden.

Kinderen en jongeren direct betrekken bij het bedenken van activiteiten is ook een optie. Benieuwd hoe je dat aanpakt? Bekijk deze praktijktip.

Archiveren van digitale beelden

Archiveren van digitale beelden

Bladwijzer 13: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2015 13

Foto’s hebben vaak een grote emotionele waarde. Daarom hoor je na een brand wel eens de opmerking dat men vooral het verlies van foto’s betreurt. Ze zijn onvervangbaar in tegenstelling tot heel wat andere zaken in huis. Foto’s kan je dan ook maar beter veilig bewaren. Voor digitale foto’s gelden nog andere risico’s. In dit artikel willen we overlopen wat je best doet om digitale foto’s zo goed mogelijk te bewaren.

Budgetvriendelijke tips voor diefstal- en vandalismepreventie

Kijken mag, aankomen niet! Budgetvriendelijke tips voor diefstal- en vandalismepreventie

Bladwijzer 11: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2014 11

Effectief beveiligen van erfgoedbeherende instellingen is niet moeilijk en hoeft bovendien niet duur te zijn. Het blijft vaak achterwege door het ontbreken van specifieke kennis qua beveiliging en onjuiste beslissingen. Dit artikel biedt enkele inzichten en ideeën over het budgetvriendelijk beveiligen van erfgoedbeherende instellingen vanuit het perspectief van politie en beveiligingsadviseur(s).

Collecties duurzaam registreren in een rekenblad

Collecties duurzaam registreren in een rekenblad

Bladwijzer 21: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2017 • 21

De reden voor het succes van rekenbladen is eenvoudig: Je vindt het programma op elke pc of laptop terug. Gegevens in rekenbladen zijn makkelijk doorzoekbaar, sorteerbaar en filterbaar. Een kopie van je collectie-inventaris is snel gemaakt en je kan hem meteen delen met je collega’s en andere geïnteresseerden.

Maar inventarissen in rekenbladen zorgen ook voor heel wat hoofdbrekens, vooral bij mensen die ze willen hergebruiken voor hun eigen onderzoek, of bij mensen die ze moeten omtoveren tot een mooie website of databank. Gebruikers raken moeilijk wijs uit de precieze betekenis van gegevens in je rekenblad. En op die website lijken willekeurige karakters verwisseld te zijn met de vreemdste tekens.

In veel gevallen is de oorzaak dat we rekenbladen te complex maken en er vanuit gaan dat gebruikers over heel wat impliciete kennis beschikken om het rekenblad te interpreteren - kennis die voor de maker evident is, maar voor de gebruiker natuurlijk niet altijd. Maar vaak is de oorzaak ook dat we rekenbladen opslaan in bestandsformaten die enkel het softwareprogramma waarmee ze gemaakt zijn correct kan uitlezen.

Dit artikel bevat een aantal tips hoe je voor onderzoekers en ontwikkelaars die met jouw rekenblad aan de slag gaan het leven een stuk eenvoudiger kan maken. Daarbij volgen we één leidend principe: je rekenblad dient ‘zelfverklarend’ te zijn. Dat betekent dat je de gegevens in je rekenblad zo organiseert dat onderzoekers of ontwikkelaars ze intuïtief juist kunnen interpreteren.

Creatief met erfgoed: op zoek naar ideeën om cultureel erfgoed te presenteren

Creatief met erfgoed: op zoek naar ideeën om cultureel erfgoed te presenteren

Tijdens Erfgoeddag 2012 werden maar liefst 800 verschillende activiteiten georganiseerd. Echter, wanneer we inzoomen op het type activiteit, dan blijkt dat precies de helft daarvan tentoonstellingen en rondleidingen zijn. Wanneer we ook lezingen, publicaties en film- of multimedia-presentaties meerekenen, dan zitten we al snel aan een flinke 60% van de activiteiten. Anders gesteld: 3 op 5 activiteiten mogen we vanuit hun werkvorm bekeken als ‘klassiek’ beschouwen. Klassiek in de betekenis van ‘zoals gebruikelijk’ en ‘conventioneel’. Waarom zouden we ook experimenteren met werkvormen tijdens evenementen? Of waarom zouden we meer creativiteit in onze structurele activiteiten brengen? Waarom zouden onze tentoonstellingen en rondleidingen aan verfrissing toe zijn? Het antwoord kan nochtans eenvoudig zijn: dromen we er immers allemaal niet van om een passie-voor-het-leven aan te wakkeren bij net die ene bezoeker? Of om de meest onverschillige passant te laten opkijken en naar adem te doen happen?...

Dit artikel is een onverbloemd pleidooi voor meer variatie in gehanteerde werkvormen in de publieksgerichte activiteiten in het cultureel erfgoedveld. Moeten we dan al onze ‘klassieke’ activiteiten loslaten? Zeker niet. Maar laat ons beetje bij beetje verkennen wat allemaal tot de mogelijkheden behoort.

De bijlage van dit artikel vind je hier.

Eerder verschenen in "Bladwijzer 8: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2013"

Crowdfunding: hoe zorg je ervoor dat het publiek mee investeert in jouw erfgoedproject?

Crowdfunding: hoe zorg je ervoor dat het publiek mee investeert in jouw erfgoedproject?

Bladwijzer 21: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2017 • 21

Crowdfunding of publieksfinanciering is vandaag de dag een van de meest succesvolle manieren om projecten op een alternatieve manier te financieren. Steeds vaker hoor je van erfgoedprojecten die financieel mogelijk werden gemaakt door giften van een breed publiek. Bovendien zijn er veel meer voordelen aan verbonden dan enkel het kostenplaatje: crowdfunding kan er namelijk voor zorgen dat het publiek zich nauwer betrokken gaat voelen bij het erfgoed dat je beheert. Een win-winsituatie dus.

Maar hoe begin je eraan? Welke soort projecten hebben doorgaans kans op slagen? En zijn er ook nadelen verbonden aan een crowdfundingsactie? Om aan al deze vragen een antwoord te bieden werd er binnen de reeks ‘Erfgoed in de Praktijk’ in het voorjaar van 2017 een vorming rond crowdfunding georganiseerd. Hiervoor werd beroep gedaan op de initiatiefnemers van Growfunding (www.growfunding.be), een succesvol platform dat sociale crowdfundingsprojecten in de regio Brussel begeleidt maar ook allerhande vormingen aanbiedt. Dit artikel is een weerslag van deze vorming.

De archeologiedagen: ideeën en tips om een activiteit te organiseren

De archeologiedagen: ideeën en tips om een activiteit te organiseren

Bladwijzer 24: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen maart 2019 • 24

Het werk stopt natuurlijk niet na de opgraving. De vondsten worden opgeslagen in een depot en de archeoloog maakt een rapport op van de opgraving. Vondsten die er erg aan toe of bijzonder zijn, worden vaak gerestaureerd door specialisten. De rapporten en de depots zitten boordevol interessante verhalen, maar het grote publiek weet ze nog niet te vinden. Om het publiek op een leuke manier kennis te laten maken met de vele aspecten van archeologie worden de Archeologiedagen georganiseerd.

Je kan op tal van manieren het lokaal archeologisch erfgoed in de kijker zetten tijdens de Archeologiedagen. Een tentoonstelling, een archeologische wandeling of fietstocht, een archeologisch marktkraam, ... Het behoort allemaal tot de mogelijkheden. Laat je inspireren door een aantal tips in dit artikel.

De cloud en cloudcomputing: wat is het en hoe gebruik je het veilig?

De cloud en cloudcomputing: wat is het en hoe gebruik je het veilig?

Bladwijzer 20: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2017 • 20

Verschillende heemkundige kringen maken gebruik van de cloud. Google Drive, OneDrive en Dropbox worden gebruikt om (gedigitaliseerde) bestanden te bewaren en te delen met andere leden van de kring. Deze platformen geven de mogelijkheid om een grote hoeveelheid bestanden gecentraliseerd te bewaren zonder over een server te beschikken, of om digitale bestanden (gratis) te bewaren zonder de harde schijf van een computer te belasten of een externe harde schijf aan te kopen. Bovendien is het via deze platformen eenvoudig om digitale bestanden met derden te delen. Maar wat is nu de cloud en cloudcomputing? Wat zijn de voor- en de nadelen? En hoe kun je je bestanden in de cloud op een zo veilig mogelijk manier bewaren?

De digitale omwenteling: handige online-instrumenten voor erfgoedverenigingen

De digitale omwenteling: handige online-instrumenten voor erfgoedverenigingen

Bladwijzer 22: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen mei 2018 • 22

De ontwikkeling van het internet en de toepassingen daarop gaan razendsnel. Het lijkt wel alsof niemand die nog kan bijhouden. Van lokale erfgoedorganisaties bestaat bovendien vaak een beeld van oude en stoffige verenigingen, bevolkt door (jong-)gepensioneerden die moeite hebben om wegwijs te geraken op het internet.

De realiteit is enigszins anders. Ja, lokale erfgoedverenigingen bestaan voor een groot deel uit mensen die niet zijn opgegroeid in de digitale samenleving. En ja, ze hebben het vaak moeilijk om jonge mensen of zogenaamde digital natives te betrekken in hun vereniging. Maar in de praktijk merken we dat deze verenigingen met vaak heel beperkte middelen of in samenwerking met professionele erfgoedorganisaties een grote digitale weerbaarheid en vindingrijkheid tonen.

In dit artikel willen we enkele van deze praktijken delen, gaande van communicatie tot het digitale beheer van je organisatie of collectie, en tips aanreiken om zelf met je vereniging digitaal aan de slag te gaan en om een digitale strategie te ontwikkelen. We richten ons daarbij op twee soorten van toepassingen: enerzijds toepassingen die de interne werking van je vereniging ten goede komen en anderzijds toepassingen die erop gericht zijn om je werking naar het publiek te ontsluiten.

De Eerste Wereldoorlog in jouw gemeente?

De Eerste Wereldoorlog in jouw gemeente? Je staat er niet alleen voor!

Bladwijzer 8: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2013 • 08

Deze bijdrage is de neerslag van de cursusreeks ‘14-18 van dichtbij’ die plaatsvond in het voorjaar van 2013. In deze reeks konden lokale erfgoedwerkers inspiratie opdoen voor een lokaal W.O.I-project en kregen ze informatie over nieuwe inzichten en tendensen in het historisch onderzoek naar de Eerste Wereldoorlog. Deze vorming was een samenwerking tussen Heemkunde Vlaanderen, FARO, het Instituut voor Publieksgeschiedenis, het Vlaams Vredesinstituut en werd ook ondersteund door de provincies.

Een onbedoeld gevolg van al deze initiatieven is dat vele lokale erfgoedwerkers het bos door de bomen niet meer kunnen zien. In deze bijdrage geef ik een aantal tips en aandachtspunten voor een lokaal project over de Eerste Wereldoorlog. Daarbij bespreek ik de belangrijkste projecten en initiatieven waar erfgoedverenigingen terecht kunnen voor steun of begeleiding. De concrete literatuurverwijzingen en weblinks staan telkens in een kadertje beschreven.

De toekomst van het verleden Heemkunde en technologie: verslag van de studienamiddag Heemkunde Actueel 2014

De toekomst van het verleden Heemkunde en technologie: verslag van de studienamiddag Heemkunde Actueel 2014

Bladwijzer 13: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2015 13

Heemkunde en technologie, het lijken twee werelden. Toch is niets minder waar. Anno 2015 wordt (digitale) technologie op alle mogelijke manieren ingezet om het lokaal erfgoed te bewaren, te bestuderen en te ontsluiten. Software, internettoepassingen en digitale applicaties zijn voor veel heemkundigen geen toekomstmuziek meer, maar dagelijkse realiteit. Zelfs filmpjes opnemen vanuit een drone blijkt voor sommige lokale onderzoekers geen brug te ver. De technologische mogelijkheden worden alsmaar groter. Maar wat vandaag in is, is morgen misschien alweer passé. Bijblijven is de boodschap!

Daarom organiseerde Heemkunde Vlaanderen op zaterdag 15 november 2014 de vierde editie van haar jaarlijkse studienamiddag rond het thema technologie. Een thema dat duidelijk leeft, want meer dan 80 geïnteresseerden woonden de studienamiddag bij.

Technologie is natuurlijk een erg brede term die op verschillende manieren gedefinieerd kan worden. Vaak wordt hieronder het systematisch toepassen van kennis voor allerhande praktische doeleinden bedoeld. De namiddag was dan ook erg ‘praktisch’ opgevat en bestond, in tegenstelling tot eerdere edities, grotendeels uit sessies waarin een bepaalde technologische toepassing en de mogelijkheden voor heemkundigen werden voorgesteld

Diversifiëren: verslag van de studiedag Heemkunde Actueel II

Over het muurtje kijken. Verslag van de studiedag van Heemkunde Actueel II

Bladwijzer 7: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2013 • 07

Diversifiëren is niet meteen het makkelijkste thema. Toch hebben heemkringen die ‘over het muurtje’ durven kijken heel wat te winnen. Dit was althans de boodschap die Heemkunde Vlaanderen op de studiedag ‘Heemkunde Actueel II’ (17 november 2012) bracht. Tijdens deze jaarlijkse expertise-deling wisselen vrijwilligers en professionelen uit de cultureel-erfgoedsector ervaringen en standpunten uit. Dit jaar stond het thema ‘diversifiëring van het heemkundig landschap’ centraal. De inspirerende voorbeelden die tijdens twee plenaire lezingen en drie parallelle thematische workshops werden belicht, bewezen alvast dat diversifiëren op heel wat manieren in de praktijk kan worden gebracht.

Een goed advies is goud waard – Lokale erfgoedraden in Vlaanderen

Een goed advies is goud waard - Lokale erfgoedraden in Vlaanderen

Bladwijzer 15: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2015 • 15

In het vorige nummer van Bladwijzer kondigden we het al aan: vanaf dit najaar verschijnt in elke aflevering een bijdrage over lokale erfgoedraden in Vlaanderen. Via concrete tips, goede praktijkvoorbeelden en interviews met interessante sterkhouders hopen we leden van erfgoedraden te inspireren, te enthousiasmeren en te versterken. Want goed advies over lokaal erfgoed kan wel degelijk een verschil maken.

Zo trok de erfgoedraad van Borgloon in 2013 aan de alarmbel: als er niet snel iets gebeurde, zou de stoomstroopfabriek, beroemd dankzij een overwinning in De Monumentenstrijd in 2007, reddeloos verloren zijn. De gemeente had immers een aantal maanden daarvoor beslist dat er geen geld meer was voor de restauratie van de fabriek. De acties van de erfgoedraad hadden effect: mede door het voortdurend op de agenda plaatsen van dit heikele dossier, er steeds weer opnieuw aandacht voor te vragen en te wijzen op de toekomstmogelijkheden voor dit unieke stuk industrieel erfgoed werd de stoomstroopfabriek terug opgepikt. Recent werden de investeringsplannen herbekeken, budgetten voorzien en in een concrete aanbesteding gegoten. Als alles goed gaat zullen de werken in het voorjaar van 2016 van start kunnen gaan.

Dit succesverhaal bewijst dat het kan: als erfgoedraad het erfgoedbeleid van je gemeente mee bepalen en zo het lokale erfgoed bewaren en overdragen naar de volgende generatie. Maar adviseren loopt niet altijd van een leien dakje. Sommige erfgoedraden hebben het zo druk met het organiseren van allerhande erfgoedactiviteiten dat ze nauwelijks aan hun werkelijke opdracht, advies formuleren, toekomen. Andere adviesraden formuleren wel adviezen, maar de gemeente lijkt doof te blijven voor hun aanbevelingen. Wat is precies het probleem en hoe kan je als lokale erfgoedraad een sterk advies uitbrengen dat een gemeentebestuur niet zomaar naast zich neer kan leggen? In dit artikel proberen we een antwoord te zoeken op deze vragen.

Een heemkundige website maken met WordPress

Een heemkundige website maken met WordPress

Bladwijzer 11: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2014 11

Er bestaan talloze manieren om een website te bouwen. Wie hiermee niet vertrouwd is, heeft waarschijnlijk nog nooit van WordPress gehoord. Maar als je wat opzoekwerk hebt verricht om een website te bouwen, dan is de kans groot dat ook het WordPress-platform ergens opdook. Dat is geen toeval: van het totaal aantal websites wereldwijd draait in 2014 ongeveer 22 procent op deze software. In dit artikel gaan we na hoe dit succes te verklaren is en begeleiden we je bij de eerste stappen om je eigen website op te bouwen en online te zetten.

Een nieuwe computer voor de erfgoedvereniging … maar welke software zet je erop?

Een nieuwe computer voor de erfgoedvereniging… maar welke software zet je erop?

Opgelet: vzw’s kunnen via SocialWare voordelige tarieven krijgen voor software. Leer meer over het aanvragen van zo’n tarief in het artikel van Bladwijzer.

De dag van vandaag is een computer onontbeerlijk om de organisatie en de werking van je erfgoedvereniging te ondersteunen. Vaak gebruiken de leden van de kring hiervoor hun persoonlijke computer, maar sommige erfgoedverenigingen kopen ook hun eigen pc of laptop aan. Eenmaal de computer is aangekocht, dringt zich de vraag op welke software nodig of nuttig is om te installeren. Niet altijd eenvoudig, want er zijn zo veel alternatieven te vinden op het internet dat je vaak door de bomen het bos niet meer ziet. Bovendien wil je uiteraard liefst de goedkoopste en meest gebruiksvriendelijke software installeren. In dit artikel helpen we je een beetje op weg.

De meeste computers die je in de winkel koopt, worden geleverd met een versie van Microsoft Windows. Windows doet dienst als ‘besturingssysteem’ voor je computer. De laatste nieuwe versies zijn Windows 10 en Windows 11. Een besturingssysteem is noodzakelijk om te kunnen werken met een computer. Merk wel op: Microsoft Windows is veruit het bekendste besturingssysteem, maar zeker niet het enige. Misschien heb je wel al eens gehoord van Linux? Dat is een alternatief besturingssysteem, dat vooral door meer gevorderde computergebruikers wordt gebruikt. Voor de gewone gebruiker is Windows echter nog steeds de norm. In dit artikel laten we software voor Linux- of Mac-computers dus even buiten beschouwing.

Bij de aankoop van je computer moet je er goed op letten of er al software is inbegrepen bij de computer. Vaak zal bijvoorbeeld het pakket ‘Microsoft Office’ al geïnstalleerd zijn. In zo’n Office-pakket zitten veelgebruikte programma’s zoals Microsoft Word (voor tekstverwerking), Microsoft Powerpoint (waarmee je presentaties kan maken), Microsoft Excel (een soort rekenblad) en Microsoft Access (voor het maken van databases). Ook voor dit pakket zijn er (gratis) alternatieven beschikbaar, maar daarover later meer. Pas op: het al dan niet inbegrepen zijn van bepaalde software kan ook gedeeltelijk de prijsverschillen tussen verschillende computers in de winkel verklaren. Vergelijk dus goed en lees de kleine lettertjes!

Beveiliging

Na de aankoop van je computer moet je allereerst even stilstaan bij de beveiliging ervan. We gaan er hier van uit dat je je computer met het internet gaat verbinden. Zoals je weet, kan je computer schade oplopen wanneer er bijvoorbeeld ‘virussen’ worden binnengehaald op de computer. Daarom is het nodig dat je hiertegen enkele maatregelen neemt. Als er geen anti-virusprogramma bij je computer werd geleverd, kun je bijvoorbeeld het gratis programma Avast! installeren: http://www.avast.com. Er zijn ook betalende anti-virusprogramma’s die meer functionaliteit hebben, bijvoorbeeld McAfee. Ook ‘spyware’ kan een risico betekenen voor je computer. Een gratis anti-spywareprogramma is bijvoorbeeld Malwarebytes Anti-Malware. Dat kun je downloaden op www.malwarebytes.com.

Internet

Eenmaal je de veiligheidsrisico’s tot een minimum hebt herleid, wil je wellicht meteen het internet op. Het programma waarmee je websites bezoekt heet een ‘browser’. Standaard wordt op de meeste pc’s ‘Internet Explorer’ of ‘Microsoft Edge' als browser meegeleverd, alweer een product van Microsoft. Ook voor dit programma zijn echter vele alternatieven beschikbaar. Een aanrader is zeker Mozilla Firefox, dat je gratis kan downloaden op www.mozilla.com/firefox/. Andere gratis browsers zijn bijvoorbeeld Opera en Safari (meest gebruikt op Mac). Google Chrome is ook een interessante optie. Probeer er wel voor te zorgen dat je steeds de laatste versie hebt van de gebruikte browser. Ook dit verkleint weer de veiligheidsrisico’s.

E-mail

Uiteraard wil je ook je e-mails kunnen lezen op je nieuwe computer. Vaak is het mogelijk om je e-mail in een internet-browser te lezen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij Outlook, Gmail of Yahoo Mail. Ook e-mailaccounts van internetproviders, zoals Telenet of Belgacom, kunnen op het internet geconsulteerd worden. Wil je meer functionaliteit, dan kan je een echt e-mailprogramma installeren. Standaard wordt op de meeste pc’s een e-mail app reeds geïnstalleerd waar je met eender welk e-mail je kan inloggen. Daar kan je ook meerdere accounts op zetten. Daarnaast is Microsoft Outlook (Express) het meest gebruikte mailprogramma, maar ook hier durven we weer een alternatief aan te raden: zo heb je Mozilla Thunderbird, dat gratis te downloaden valt via www.mozilla.com/thunderbird.

Kantoorsoftware

Wil je een tekst schrijven, een database bijhouden of een presentatie maken voor je lezing, dan heb je een kantoorsoftware- of office-pakket nodig. Hierboven bespraken we al kort het office-pakket van Microsoft. Een van de nadelen van Microsoft Office is de relatief hoge kostprijs. Wil je liever een gratis alternatief, dan kan je bijvoorbeeld terecht bij OpenOffice: www.openoffice.org. Met dit pakket kun je alles doen wat ook in Microsoft Office mogelijk is, alleen is deze software gratis. Ook Google lanceerde enige tijd geleden haar eigen, web-gebaseerde kantoorsoftwarepakket: Google Docs. Dat pakket is ook uitermate geschikt om online documenten met elkaar te delen of door verschillende mensen te laten bewerken. Surf eens naar docs.google.com om Google Docs te leren kennen.

Het initiatief ‘SOCIALware‘ wil vzw’s helpen door ze toegang te verlenen tot donatieprogramma’s voor de meest gevraagde informaticaproducten. Heeft je erfgoedvereniging het vzw-statuut, dan komt de vereniging wellicht in aanmerking om bijvoorbeeld het Microsoft Office-pakket tegen een sterk verlaagde prijs aan te kopen.

Veel documenten worden ook verspreid als pdf-bestand. Hiervoor heb je de Adobe Reader software nodig die je vindt op www.adobe.com. Wil je zelf een pdf-document maken van een Word-document? Dan moet je nog even een plugin installeren die je op de website van Microsoft vindt. Bij OpenOffice is deze functionaliteit standaard aanwezig.

Grafische software

Wil je foto’s en andere afbeeldingen bewerken op je computer, dan heb je een grafisch programma nodig. De standaard-programma’s die worden meegeleverd met een nieuwe computer, zijn vaak heel erg beperkt qua functionaliteit. Adobe Photoshop is nog steeds één van de beste programma’s om foto’s te bewerken. Helaas is ook deze software vrij duur. Een gratis alternatief voor Photoshop is het programma ‘The Gimp’. Dat is misschien iets minder gebruiksvriendelijk door de wat ingewikkelde interface, maar het heeft alle functionaliteit die je nodig hebt om foto’s te bewerken. Je kunt dit programma downloaden via https://www.gimp.org/. Hetzelfde kan gezegd worden van het gratis programma Paint.net. Je kan het downloaden van http://www.getpaint.net.

Multimedia

Multimediabestanden, audio- en videobestanden komen voor in vele formaten, zoals mp3, m4p, avi en mpeg. De standaard-programma’s die worden meegeleverd met een nieuwe computer, zijn vaak heel erg beperkt qua functionaliteit. Een goede mediaplayer die het leeuwendeel van deze formaten ondersteunt en gratis te downloaden valt is VideoLan Mediaplayer. Je vindt dit programma op www.videolan.org.

Om filmpjes te kunnen afspelen, moet je soms ook nog bijkomende codec’s installeren. Het K-Lite Codec Pack is een verzameling van verschillende codec’s:

Wil je filmpjes bewerken, dan kun je hiervoor Windows Movie Maker gebruiken. Dit programma wordt samen met de meeste versies van Windows geïnstalleerd. Een alternatief is AVI Demux en is te downloaden op http://avidemux.sourceforge.net. Een ander gratis alternatief is de basisversie van Lightworks, een uitgebreider programma dan beide voorgaande. Om het te gebruiken moet je wel een account aanmaken op de site. Je kunt Lightworks downloaden van http://www.lwks.com.

Varia

Ten slotte raden we nog enkele programma’s aan die nuttig kunnen zijn voor bepaalde doeleinden.

Filezilla: wil je bestanden ‘uploaden’ naar het internet dan komt een FTP-programma (File Transfer Protocol) goed van pas. Filezilla is een goed en gratis FTP-programma.
http://filezilla-project.org/

WinRAR: om een archief van verschillende bestanden te maken of te openen, is WinRAR een goed alternatief voor het meer bekende WinZip.
http://www.winrar.be

CCCleaner: zeer goed programma om onnodige bestanden van je computer te halen en zo meer ruimte vrij te maken op je harde schijf.
http://www.ccleaner.com/

Google Photos: met Google Photos organiseer je je fotocollectie en maak je mooie fotogalerijen voor je website.
https://photos.google.com/?hl=nl

Google Earth: nog een interessant programma van Google, waarmee je de hele wereld virtueel kunt bezoeken of waarmee je kunt inzoomen op je eigen regio vanuit de lucht.
http://earth.google.com

Adlib Lite: de gratis versie van de bekende Adlib-software voor het registreren van collecties.
http://www.adlibsoft.com/

Eerste hulp bij GDPR voor lokale verenigingen

Eerste hulp bij GDPR voor lokale verenigingen

Bladwijzer 23: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2018 • 23

GDPR (General Data Protection Regulation) of AVG (Algemene Verordening voor Gegevensbescherming): hoe dienen heemkringen, lokale musea en documentatiecentra hier mee om te gaan? De laatste maanden doken diverse bedrijven en consultants op die bedrijven en organisaties aanbieden om hen hierin te ondersteunen tegen betaling. Voor grote bedrijven en organisaties is dit zeker een must, voor lokale organisaties en vzw’s kan het al volstaan om betrouwbare informatie in te winnen bij officiële instanties zoals de gegevensbeschermingsautoriteit (voormalige Privacycommissie) en door de overheid gefinancierde organisaties als SCWITCH of Heemkunde Vlaanderen. In deze bijdrage geven we toelichting bij de basisprincipes van de AVG en geven we enkele modeldocumenten weer om met je heemkundige kring of documentatiecentrum in regel te komen met de AVG. Na een toelichting van de basisbegrippen ‘persoonsgegevens’ en ‘verwerken’ wordt het juridische kader toegelicht met de voornaamste principes van de AVG en worden modellen voor register, privacyverklaring en contracten meegegeven om zelf mee aan de slag te gaan.

Erfgoedvrijwilligers motiveren en begeleiden

Hou ze aan boord. (Nieuwe) erfgoedvrijwilligers motiveren en begeleiden

Bladwijzer 5: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2012 • 05

Van april tot mei 2012 konden lokale erfgoedorganisaties in alle provincies de cursusavond ‘Hou ze aan boord! (Nieuwe) erfgoedvrijwilligers motiveren en begeleiden’ volgen. Deze avonden, die ingericht werden door Heemkunde Vlaanderen en het Forum voor Erfgoedverenigingen, bestonden uit een interactieve voordracht van Koen Vermeulen (trainer/consulent vrijwilligerswerk1) en praktijkvoorbeelden van lokale erfgoedverenigingen die hun expertise in vrijwilligerswerking deelden.

Deze cursusreeks was het vervolg op de vorige reeks rond ‘vrijwilligers rekruteren’. Vrijwilligers vinden die zich willen inzetten voor je erfgoedvereniging is één zaak, maar zorgen dat ze willen blijven, is een andere zaak! De vragen die centraal stonden tijdens de avondcursussen waren: Hoe bestuur je anno 2012 best een erfgoedvereniging opdat de vrijwilligers gemotiveerd blijven? Waarop moet je letten als je je bestuur wilt verjongen? Hoe moet je een goed vrijwilligersbeleid voeren? Dit artikel is een samenvatting van de cursus, aangevuld met de gegeven praktijkvoorbeelden.

Ga aan de slag met GDPR en ontdek onze tips en voorbeelddocumenten

Ga aan de slag met GDPR en ontdek onze tips en voorbeelddocumenten

Vanaf 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van kracht, in de media beter bekend onder de Engelstalige naam GDPR (General Data Protection Regulation). Dit is een hele mond vol voor Europese regels om de burger te beschermen rond het gebruik van persoonsgegevens van levende personen: alle gegevens waarmee een persoon kan geïdentificeerd worden (een naam, voornaam, foto, rekeningnummer, ip-adres enzovoort). De AVG schrijft voor dat je vanaf 25 mei 2018 enkel over persoonsgegevens mag beschikken die je met actieve toestemming van de persoon in kwestie hebt verworven voor specifieke doeleinden (bijvoorbeeld opnemen in een ledenlijst, versturen van e-mails naar persoonlijke e-mailadressen, verspreiden van foto’s) en voor een welbepaalde termijn.

Niettemin is er volgens art. 89 van de AVG een uitzondering voorzien om persoonsgegevens voor onbepaalde duur te bewaren in het kader van het algemeen belang, meer bepaald ‘indien de verwerking nodig is met het oog op archivering in het algemeen belang, wetenschappelijk of historisch onderzoek of statistische doeleinden.’ Zo kan er ondanks deze wetgeving ook in de toekomst zorg gedragen worden voor persoonsgegevens in archieven (denk maar aan verenigingsarchief, bidprentjes, kieslijsten, foto’s met nog levende personen…).

Aan de slag

Hoe spring je nu op een correcte manier om met persoonsgegevens zowel in de dagelijkse werking van uw vereniging als met de documenten van vroeger? Mits de nodige administratieve stappen kan ook jouw vereniging in regel komen met de nieuwe wetgeving:

  • aanstellen van een verwerkingsverantwoordelijke
  • aanleggen van een register met persoonsgegevens in de organisatie van je vereniging en archief- of documentatiecentrum
  • opmaken van een privacyverklaring

De voorwaarden om aanspraak te maken op de uitzondering van artikel 89 vergt daarboven nog het aanstellen van een functionaris (DPO), een rol die Heemkunde Vlaanderen voor jullie kan opnemen na het afsluiten van een overeenkomst. (voor meer info: hendrik.vandeginste@historiesvzw.be)

Wie alvast de eerste stappen zet om een privacyverklaring en register aan te leggen, geeft het positieve signaal dat diens vereniging op een bewuste manier omgaat met het verzamelen en verwerken van persoonsgegevens in de dagelijkse werking en/of in het archief. Panikeer echter niet en weet dat tot op vandaag nog veel vragen bestaan over de praktische invulling van de regelgeving. Deze vragen worden momenteel gebundeld en afgetoetst met de autoriteiten en juridische diensten. In augustus verscheen er in Bladwijzer een artikel gewijd aan de GDPR met meer gedetailleerde informatie hierover.

Ook kan je steeds te rade gaan bij de officiële overheidsinstantie verantwoordelijk voor de gegevensbescherming: www.gegevensbeschermingsautoriteit.be of bij hendrik.vandeginste@historiesvzw.be of 015/20.51.74. Op de website van Scwitch, een initiatief van Sociare, Socioculturele werkgeversfederatie, en De Federatie sociaal-cultureel werk (voorheen: FOV), vind je een hele toolbox met informatie en voorbeelddocumenten (http://scwitch.be/toolkit/).

Histories zelf hecht als organisatie veel waarde aan de bescherming van uw persoonsgegevens en uw persoonlijke levenssfeer. In onze privacyverklaring geven we heldere en transparante informatie over hoe wij omgaan met persoonsgegevens.

Voorbeelddocumenten

Histories biedt hieronder voorbeelddocumenten aan met betrekking tot het register, de privacyverklaring, contract schenking en een procedure voor datalekken:

Goed schrijven gebeurt niet zomaar

Goed schrijven gebeurt niet zomaar. Tips om teksten te schrijven voor het internet

Bladwijzer 20: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2017 • 20

Tegenwoordig heeft bijna elke lokaal erfgoedorganisatie wel een kanaal waarmee het online communiceert naar haar publiek. Blogplatformen en sociale media zorgden ervoor dat het internet toegankelijker werd en dat vele technische drempels wegvielen. Hierdoor kon de aandacht meer gaan liggen op de inhoud die erop gepubliceerd wordt.

Maar wat bedoelen we precies wanneer we spreken over schrijven voor het web? Onlinetoepassingen, van een eigen website tot Wikipedia of sociale media, bestaan in allerlei soorten en maten en elk van hen vereist andere technieken om een tekst te schrijven. Logisch toch?

Er zijn verschillende factoren waarmee je rekening moet houden: hoe geef je een goede structuur aan je tekst? Wat is je doel? Wat zijn de redactionele richtlijnen van het medium waarvoor je schrijft? Wie zijn de lezers en hoeveel tijd hebben ze? Met welke technische elementen moet je rekening houden? Deze en andere vragen werpen telkens een nieuw licht op het vormgeven van je uiteindelijke tekst.

Heemkunde en de inventarisatie van luidklokken

Heemkunde en de inventarisatie van luidklokken

Bladwijzer 24: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen maart 2019 • 24

Onze kerken krijgen veel minder gelovigen over de vloer, met meer en meer herbestemmingen tot gevolg. Daardoor verliezen ook de luidklokken in de kerktorens hun oorspronkelijke functies en worden ze op die manier kwetsbaar. Nochtans hebben klokken ontegensprekelijk een waarde die verder reikt dan het economische. Historisch, sociaal, artistiek en heemkundig hebben klokken ons nog steeds iets te bieden wat weinig andere kunstvoorwerpen kunnen. Bovendien blijft Vlaanderen achter bij ons omringende gebieden in het inventariseren van het klokkenbestand.

In dit artikel beginnen we met een geïllustreerde beschrijving van wat vroeger van een luidklok verwacht werd en het belang van een goede inventaris. In een verder hoofdstuk verzamelen we voorbeelden van wat men kan vinden op luidklokken om daarna over te stappen naar de praktische aanpak bij het inventariseren en het verzamelen van achtergrondinformatie. We eindigen met een aantal min of meer concrete suggesties om de luidklokken in de belangstelling te houden en niet enkel in het geheugen van de ouderen in de bevolking. We hopen met deze bijdrage een stimulans te zijn voor de lokale heemkundige groepen om werk te maken van een inventaris van het patrimonium aan luidklokken. Uit ervaring weten we dat ze meer dan eens verrast zullen zijn om een stuk erfgoed te ontdekken waarvan ze alleen auditief ooit iets hebben vernomen.

Heemkunde en duurzaamheid

Studie van het verleden, blik op de toekomst. Heemkunde en duurzaamheid

Bladwijzer 11: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2014 11

De hoofdtaak van een heemkundige kring is de studie van het ‘heem’ en de lokale geschiedenis. Dit is en zal altijd de hoofdbekommernis van de heemkundige kringen zijn. Toch zou je kunnen beweren dat een heemkundige kring, net als ieder van ons, eigenlijk ook de verantwoordelijkheid heeft om rond duurzaamheid te werken en bijvoorbeeld de impact van de activiteiten op de leefomgeving te evalueren. Op die manier kunnen heemkundigen - hoewel ze vooral werken met het verleden - er ook voor zorgen dat er ons een mooie toekomst te wachten staat.

Het belang van een sterk draagvlak – Lokale erfgoedraden in Vlaanderen

Het belang van een sterk draagvlak - Lokale erfgoedraden in Vlaanderen

Bladwijzer 17: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2016 • 17

Als adviesraad werk je nooit voor jezelf. Het voornaamste doel van een erfgoedraad is om het beleid te ondersteunen en te adviseren. Maar erfgoedraden nemen ook andere taken op zich: overleg tussen aangesloten leden, de organisatie van een Erfgoeddag of een Open Monumentendag, infomomenten tot zelfs vorming. Ook in deze activiteiten werkt een erfgoedraad niet voor zichzelf, maar ten dienste van de bevolking of de verenigingen. Juist omdat je als adviesraad werkt voor het beleid, de verenigingen en de bevolking, is het belangrijk dat deze groepen op de hoogte zijn van je werking, het belang ervan erkennen en je ook ondersteunen.

Hoe archiveer ik websites?

Hoe archiveer ik websites?

Bladwijzer 18: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2016 • 18

De meeste organisaties hebben al een of meer websites versleten. Bij de overgang naar een nieuwe website stellen organisaties zich wel eens de vraag hoe ze de oude kunnen archiveren. Vaak bevat zo’n oude website interessante gegevens die niet meer relevant zijn voor de nieuwe, maar die wel een historische waarde hebben voor de organisatie. Wat is dan de eenvoudigste manier om die informatie te archiveren?

Nog niet zo heel lang geleden bestonden websites enkel uit statische html-pagina’s. Dit zijn eenvoudige tekstpagina’s met een opmaak die de webbrowser kan omvormen tot een webpagina. Om deze websites te archiveren, volstond het om het mapje met de bestanden naar je eigen computer te kopiëren. Recente websites maken echter gebruik van een Content Management Systeem (CMS). Dit is een databank waarin de website-informatie wordt beheerd en waarin webpagina’s samengesteld worden op het ogenblik dat ze geopend worden. Dit maakt de website dynamisch, maar ook veel moeilijker om te archiveren.

In dit artikel bespreken we hoe zo’n (dynamische) website op een eenvoudige manier digitaal gearchiveerd kan worden. De website zal terug statisch gemaakt worden en offline opgeslagen worden in een vorm waarin ze op lange termijn bewaard kan worden. Net zoals bij e-mails is het digitale karakter bij websites een essentiële eigenschap die bewaard moet worden. Zonder digitale bewaring zou je de look & feel en de ervaring om door de website te surfen missen.

Hoe betrek je vrijwilligers in maatschappelijk kwetsbare posities bij je erfgoedorganisatie?

Hoe betrek je vrijwilligers in maatschappelijk kwetsbare posities bij je erfgoedorganisatie?

Histories vond erfgoedorganisaties die mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie kansen geven als vrijwilliger. In deze brochure presenteren we twintig best practices van erfgoedorganisaties in interviews met vrijwilligers en hun coördinatoren. We doen dat om te informeren, te inspireren en te enthousiasmeren. Eerst verduidelijken we een paar begrippen en geven we verschillende redenen waarom erfgoedorganisaties en vrijwilligers in maatschappelijk kwetsbare posities graag met elkaar in zee gaan. En geven we tien concrete tips voor een inclusieve vrijwilligerswerking.

Hoe e-mails archiveren?

Hoe e-mails archiveren?

Bladwijzer 16: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2016 • 16

Het archiveren van e-mails is voor veel organisaties een uitdaging. Mailboxen puilen uit van inkomende en uitgaande berichten en worden steeds meer als een vergaarbak van informatie en kennis gebruikt, mede omdat ze allerlei bestanden in bijlagen kunnen bevatten. Dit is geen goede manier van werken indien je de informatie voor lange termijn wil bewaren. E-mailtoepassingen zijn immers niet gemaakt om duurzaam te bewaren. Bij de bewaring van e-mails vormt het behoud van de band tussen bijlagen en e-mail een extra uitdaging.

Voor de bewaring van e-mails op mailservers en in e-mailclients bestaat er geen standaardformaat. E-mailclients, zoals Microsoft Outlook of Apple Mail, gebruiken een eigen propriëtair bestandsformaat. Dit kan betekenen dat niet alle metadata bewaard worden en dat e-mails onleesbaar worden wanneer de e-mailclient niet meer beschikbaar is. Bovendien gebruiken steeds meer mensen webmaildiensten zoals Gmail of Outlook.com (het vroegere Hotmail). Wanneer deze diensten stoppen of (hoge) kosten beginnen vragen, dreig je al je e-mails te verliezen.

Het artikel is opgebouwd in twee delen: In het eerste deel geven we je enkele vuistregels mee over het duurzaam omgaan met e-mail en in het tweede deel gaan we aan de slag met enkele tools. We gaan uit van het digitaal archiveren van e-mails. E-mails zijn documenten die digitaal geboren zijn. Het digitaal zijn is dan ook een essentieel kenmerk dat bewaard moet worden.

Hoe kan een erfgoedvereniging voldoen aan de wet betreffende de rechten van de vrijwilligers?

Hoe kan een erfgoedvereniging voldoen aan de wet betreffende de rechten van de vrijwilligers?

Sinds 1 januari 2007 is de ‘wet betreffende de rechten van de vrijwilligers’ volledig van kracht. Deze wet voorziet in een statuut, en dus een wettelijke bescherming, voor vrijwilligers. Elke organisatie die met vrijwilligers werkt, is sindsdien verplicht deze wet toe te passen.

Concreet bestaat deze wet uit twee grote verplichtingen voor verenigingen: de informatieplicht en de burgerlijke aansprakelijkheid. Dit laatste onderdeel geldt niet voor feitelijke verenigingen die geen personeel tewerkstellen, die niet verbonden zijn aan een feitelijke vereniging die personeel tewerkstelt of die niet beschouwd kunnen worden als een afdeling van een vzw. Maar toch is het ook voor hen aan te raden om hun vrijwilligers goed te verzekeren.

De informatieplicht

Elke erfgoedvereniging (zowel vzw’s als feitelijke verenigingen) moeten hun vrijwilligers op  voorhand informeren over:

  • De doelstelling en het statuut van de organisatie (én in het geval van een feitelijke vereniging moet de identiteit van de verantwoordelijke van de vereniging worden meegedeeld).
  • Het feit of de vereniging burgerlijk aansprakelijk is (zie verder) en welke verzekering hiervoor werd afgesloten.
  • Eventuele bijkomende verzekeringen die zijn afgesloten.
  • Het al dan niet betalen van vergoedingen en de aard van deze vergoedingen (forfaitaire of werkelijke kosten). Meer informatie over het vergoeden van vrijwilligerswerk vind je hier.
  • Het feit dat de vrijwilliger gebonden is door de geheimhoudingsplicht. Deze geheimhouding geldt voor vertrouwelijke informatie die valt onder artikel 458 van het strafwetboek (het zogenaamde medisch beroepsgeheim).

Hoe je deze informatie aan je vrijwilligers meedeelt, is vrij te kiezen. Indien hierover een betwisting ontstaat, moet de erfgoedvereniging evenwel kunnen aantonen dat ze het nodige gedaan heeft. Een goede optie is om een afsprakennota (kies voor: modeldocument: afsprakennota volgens de vrijwilligerswet) op te stellen, deze publiek kenbaar te maken via jullie website of tijdschrift en door te mailen naar alle vrijwilligers.

Burgerlijke aansprakelijkheid: verzekeringsplicht!

Alle erfgoedverenigingen (met uitzondering van feitelijke verenigingen die niet verbonden zijn aan een vzw zoals bv. de provinciale koepel) zijn burgerlijk aansprakelijk voor de schade die hun vrijwilligers tijdens het uitoefenen van hun activiteiten voor de organisatie aan derden berokkenen. Deze verplichting geldt echter niet wanneer de vrijwilliger opzettelijk bedrog of fraude pleegde of meermaals dezelfde (lichte) fout beging.

Organisaties moeten zich tegen deze risico’s dus indekken via een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid. Dat kan via een privéverzekeringsmaatschappij, maar weet dat er ook alternatieven zijn. Via de het Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk kan men zich sinds 1 januari 2018 inschrijven op de  gratis collectieve verzekering van Vlaanderen.  De gratis vrijwilligersverzekering is wel te beperkt is voor erfgoedverenigingen met veel activiteiten. De organisatie kan per kalenderjaar gratis maximum 1000 vrijwilligersuren verzekeren. Via deze link kan je meer informatie vinden over de gratis vrijwilligersverzekering.
Ook sommige (provinciale) koepels ontwikkelen initiatieven om hun leden de verplichte verzekering aan te bieden.

Vrijwilligers bij feitelijke verenigingen zonder personeel of die niet beschouwd kunnen worden als een afdeling van een vzw of een feitelijke vereniging met personeel moeten ingeval van schade beroep doen op hun persoonlijke verzekering.

Daarnaast kan je uiteraard ook nog bijkomende verzekeringen afsluiten zoals een ongevallenverzekering of een verzekering rechtsbijstand. Dit is aan te raden, maar geen verplichting. Zie Welke verzekeringen moet een erfgoedvereniging best hebben?

Uitkeringsgerechtigd?

Ben je werkloos of bruggepensioneerd? Dan kan je vrijwilligerswerk verrichten zonder je uitkering te verliezen. Je moet hiervan echter vooraf schriftelijk aangifte doen bij de RVA. Zonder reactie van de RVA kan je na 12 dagen beginnen als vrijwilliger. Wanneer je arbeidsongeschikt bent, heb je de schriftelijke toestemming nodig van een geneesheer. Ontvang je een leefloon? Meld dan je vrijwilligerswerk bij het OCMW. Andere uitkeringsgerechtigden moeten hun vrijwilligerswerk niet melden.  Zie hier voor meer info i.v.m. wie mag vrijwilligen.

Meer informatie

Meer informatie over de vrijwilligerswetgeving vind je op de website van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk:

https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/

Hoe kun je Linked Open Data thesauri gebruiken om je collectie te beschrijven?

Hoe kun je Linked Open Data thesauri gebruiken om je collectie te beschrijven?

Bladwijzer 17: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen augustus 2016 • 17

Een goede collectiebeschrijving is niet alleen noodzakelijk voor een goed beheer van je collectie, maar ook voor de doorzoekbaarheid ervan. Een beschrijving van het geheel en de delen geeft je reeds een overzicht van je collectie, maar hiernaast is ook een goede beschrijving per voorwerp gewenst. Het achterhalen van de gegevens die het verhaal achter elk voorwerp vertellen (bijvoorbeeld het gebruik en de herkomst), vereist echter kennis. Als deze kennis aanwezig is in kleine collectiebeherende organisaties, zit ze vaak verspreid bij verschillende medewerkers. Zij dienen samen te werken bij de beschrijving, niet alleen om ze zo volledig mogelijk te krijgen maar ook te verzekeren dat gelijkaardige voorwerpen een gelijkaardige beschrijving krijgen, en geen verschillende.

Een gelijkaardige beschrijving voor gelijkaardige voorwerpen veronderstelt het gebruik van dezelfde termen. Als je voor de beschrijving van een voorwerp bijvoorbeeld een dialectwoord in plaats van een gestandaardiseerde term gebruikt, zal je het voorwerp nog wel terugvinden in de collectiecatalogus maar mogelijk andere medewerkers niet wanneer zij bij het zoeken andere dialectwoorden gebruiken. Bovendien beperkt een dialect zich steeds tot een bepaalde regio, waardoor het gebruik van dialectwoorden in collectiebeschrijvingen de collecties ontoegankelijk maakt voor geïnteresseerden van buiten de regio. Dit is slechts één voorbeeld waarom je in je collectiebeschrijving steeds moet gebruikmaken van gestandaardiseerde termen zoals die zijn vastgelegd in een thesaurus.

Het normaliseren van je collectiebeschrijving met een geschikte thesaurus is echter een tijdrovende en foutgevoelige taak. Vaak moet je immers eerst voor iedere term de juiste schrijfwijze in de thesaurus opzoeken en deze vervolgens handmatig overnemen in je collectiebeheersysteem. Bovendien zijn thesauri geen statisch gegeven. Ze evolueren doordat ze verder worden uitgebreid en geactualiseerd. Hierdoor loop je al snel het risico dat je termenlijst veroudert. Bovendien wil je je collectiedata mogelijk niet enkel doorzoekbaar maken, maar ze ook verrijken met bijkomende contextuele informatie.

In dit artikel gaan we op zoek naar het antwoord op de volgende vragen: hoe kun je het gebruik van een thesaurus bij het beschrijven van je collectie vereenvoudigen, en ze minder arbeidsintensief en foutgevoelig maken? Biedt het gebruik van Linked Open Data thesauri hiervoor een oplossing? En hoe doe je dat dan in de praktijk?

Hoe maak je een digitaal (erfgoed)filmpje?

En actie! Hoe maak je een digitaal (erfgoed)filmpje?

Bladwijzer 23: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2018 • 23

Met een filmpje promotie maken voor een activiteit, een erfgoedobject in de kijker zetten of een oud filmfragment in een nieuw digitaal jasje gieten: klinkt leuk. Maar... hoe begin je eraan? In dit artikel overlopen we  hoe je eenvoudig een verhaal kan ontwikkelen, welke materialen en welke toepassingen je kan gebruiken om te filmen en hoe je filmpjes kan publiceren op het internet.

Platformen zoals YouTube zijn razend populair bij jongeren tussen 18 en 34 jaar en genereren elke dag miljarden uren aan weergaven. Filmpjes over erfgoed zijn er echter nog zeldzaam. Nochtans is filmpjes maken niet zo moeilijk meer. Want zeg nu zelf, als die snotneuzen dat kunnen...

In het voorjaar van 2018 organiseerden de partners van Erfgoed in de Praktijk een starterscursus waarin de deelnemers leerden welke mogelijkheden er zijn om zelf de eerste stappen te zetten om een filmpje te maken. Dit artikel is een neerslag van de inhoud van deze cursus die ook werd aangevuld met de vele tips en adviezen die we meekregen van de deelnemers.

Hoe organiseer ik sociale en toegankelijke erfgoedactiviteiten?

Hoe organiseer ik sociale en toegankelijke erfgoedactiviteiten? Cultuur voor en door mensen in armoede

Bladwijzer 20: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2017 • 20

Bovenstaande titel was de titel van een vorming binnen de reeks 'Erfgoed in de praktijk' tijdens het najaar van 2016. Maar over wie gaat het als we denken aan 'sociaal' en 'toegankelijk'? Hoe maken we een erfgoedverhaal voor iedereen? Mensen in kwetsbare situaties blijken weinig tot niet aan erfgoed te participeren. Voor welke kwetsbare mensen willen en kunnen we werken? Deze groepen zijn erg verscheiden, daarom werd in de vorming de focus gelegd op mensen in armoede. Hoe sluiten we hen in, in plaats van uit? Hoe ontginnen we dit potentieel? En wat kunnen erfgoedorganisaties voor hen betekenen?

Hoe organiseer je een gezinsvriendelijke erfgoedactiviteit?

Kinderen toegelaten: hoe organiseer je een gezinsvriendelijke erfgoedactiviteit?

Verschillende studies toonden reeds aan dat de kans op cultuurparticipatie bij volwassenen veel groter is wanneer zij al op jonge leeftijd deelnemen aan culturele activiteiten. Uit de analyse van de cijfers van de participatiesurvey 20141 blijkt bovendien dat cultuuractieve ouders hun kinderen (vooral kinderen uit de leeftijdsgroep 6 -12 jaar) ook frequent meenemen naar culturele activiteiten. 2 Steeds meer culturele instellingen zetten dan ook in op activiteiten voor gezinnen met kinderen: spelkoffers, gezinsparcours en speurtochten in musea, gezinsvoorstellingen op zondagnamiddag in cultuurcentra, theaterstukken met een dubbele bodem en verhaallijn voor zowel ouders als kroost.

Om lokale erfgoedorganisaties en deelnemers aan erfgoedevenementen als Erfgoeddag, Open Monumentendag en Open Kerkendagen te helpen bij de organisatie van hun eigen gezinsvriendelijke activiteit werd in het najaar van 2015 in alle Vlaamse provincies de vormingsavond ‘Kinderen Toegelaten’ ingericht. Die vormingen, begeleid door Chris Ferket van Mooss vzw, werden georganiseerd in het kader van ‘Erfgoed in de Praktijk’, een laagdrempelig vormingsinitiatief van Familiekunde Vlaanderen, FARO, Heemkunde Vlaanderen, Herita en Stichting Open Kerken. Tijdens de sessies stonden de deelnemers onder andere stil bij volgende vragen: hoe ziet een gezin anno 2016 eruit? Wat zijn hun noden en wensen? Hoe kan je jouw erfgoed aantrekkelijk voorstellen aan families? Hoe verzin je een origineel intergenerationeel aanbod? Hoe begeleid je dit? Hoe promoot je jouw gezinsactiviteit? Dit artikel is een neerslag van die vorming en bevat een heleboel concrete ideeën en tips om zelf aan de slag te gaan.

Eerder verschenen in "Bladwijzer 16: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2016"

 

Hoe organiseer je een goede vergadering?

Hoe organiseer je een goede vergadering?

Heb je soms het gevoel dat de vergaderingen van jouw vereniging praatbarakken zijn waar nauwelijks concrete afspraken worden gemaakt? Je bent ongetwijfeld niet alleen. Goede vergaderingen zijn nochtans essentieel voor de werking van een organisatie. Hieronder vind je een aantal tips om van jullie vergaderingen nuttige en aangename bijeenkomsten te maken.

Voorbereiding

Nodig iedereen op tijd uit voor de vergadering en deel de agendapunten mee. Zorg ervoor dat alle documenten die op de bijeenkomst worden besproken als bijlage met de uitnodiging worden bezorgd. Laat weten hoe laat de vergadering start en stel meteen ook een eindduur vast. Langer dan twee uur vergaderen is niet aan te raden!  Een voorafgemaakte tijdsplanning helpt je de vergaderduur te beperken. Vergeet ook niet om voor een goed uitgeruste vergaderlocatie te zorgen waar eventueel een bord staat waarop argumenten, planning, ideeën, voorstellen en besluiten genoteerd kunnen worden

Tip: voorzie koffie/water/thee etc. voor de deelnemers!

Het leiden van een vergadering

Een goede vergadering staat of valt met een goede structuur en een bekwame leider. Beide hangen uiteraard nauw samen.

Is de vergadering een vervolg op eerdere bijeenkomsten met dezelfde groep mensen? Dan start je best met de goedkeuring van het vorige verslag. Daarna komen de belangrijkste punten aan bod. Hou daarbij het voorafgemaakte tijdschema en de agenda in het achterhoofd. Doorgaans wordt de agenda gevolgd, maar afwijken daarvan kan, indien dit nuttig is. Bijvoorbeeld omdat een bepaalde persoon de vergadering pas later vervoegt of vroeger dient te verlaten.

Een goede en open discussie over de agendapunten kan je inleiden met een aantal start- en kernvragen. Probeer daarbij iedereen zoveel mogelijk te betrekken: mensen die spraakzaam zijn rem je best wat af, terwijl zwijgzame types soms expliciet om hun mening moeten worden gevraagd. Aarzel niet om in te grijpen wanneer enkele personen hun eigen gesprek beginnen of wanneer iemand te langdradig wordt. Om de participatie van iedereen te verhogen, stel je best zoveel mogelijk vragen. Probeer de deelnemers oplossingsgericht te laten denken. Om het met een modewoord te zeggen: denk ‘out-of-the-box’ en wees creatief: gewoontes moeten in vraag gesteld kunnen worden.

De belangrijkste taak van de leider van de vergadering is het luisteren en het geregeld samenvatten van de discussie. Probeer de hoofdlijn vast te houden, maar noteer zijpaden op voor later. Je eigen visie is even belangrijk als die van de andere deelnemers, maar spaar ze voor het einde. Zo blijft een open debat mogelijk. Laat je echter zelf niet voortdurend onderbreken als je aan het woord bent.

Sluit de vergadering af met een actielijst en concrete afspraken: wie doet wat wanneer?

Het verslag

Een verslag is een belangrijk werkdocument. Het is niet alleen een weergave van de discussies tijdens de vergadering, maar bevat tevens de beslissingen die jullie vereniging over bepaalde punten heeft genomen en de acties die in de toekomst moeten worden opgevolgd.

Opdat iedereen tijdig aan die toekomstige acties zou worden herinnerd, moet een verslag zo snel mogelijk na de vergadering worden bezorgd. Idealiter 48u na de vergadering, stuur je elke deelnemer een verslag met actielijst.

Vergeet in het verslag niet te vermelden:

  • Plaats, datum  en locatie
  • Aan- en afwezigen en verontschuldigden

Na de goedkeuring van het verslag op de volgende vergadering kan het definitieve verslag gearchiveerd worden.

Hoe schrijf ik een historisch verantwoord artikel?

Hoe schrijf ik een historisch verantwoord artikel? Tips voor een betere valorisatie van heemkundig onderzoek

Bladwijzer 3: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2011 • 03

Jaarlijks worden honderden pagina’s onderzoek gepubliceerd in de vele tientallen heemkundige en historische tijdschriften die Vlaanderen rijk is. Deze vele bijdragen vormen de schriftelijke neerslag van vele uren onderzoek dat werd gevoerd in archieven, bibliotheken en documentatiecentra. Het hoeft geen verbazing te wekken dat de kwaliteit van deze artikelen sterk van auteur tot auteur kan verschillen. Deze kwaliteitsverschillen hebben meestal niets te maken met het onderzoek zelf. Het betreft hoofdzakelijk de manier waarop het onderzoek aan het lezerspubliek wordt voorgesteld. Deze bijdrage is een pleidooi om meer aandacht te schenken aan de voorbereiding en redactie van artikelen. Uiteindelijk komt een dergelijke aanpak zowel de auteur, het tijdschrift als de lezer ten goede. De kwaliteit van een artikel wordt immers niet alleen bepaald door het feit of de auteur de bronnen correct of verkeerd heeft geïnterpreteerd. Ook de opbouw en de structuur van een artikel is bepalend voor de kwaliteit.

Hou je softwarekosten onder controle met SOCIALware

Hou je softwarekosten onder controle met SOCIALware

Bladwijzer 15: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2015 • 15

Aan software valt in deze door technologie gedomineerde samenleving amper te ontsnappen. Jammer genoeg kosten commerciële software-pakketten vaak een bom geld en hebben non-profitorganisaties dikwijls niet het budget om deze aan te schaffen.

Om je ICT-budget onder controle te houden kan je op zoek gaan naar gratis alternatieven zoals open-sourcesoftware, freeware of freemium-software. Over het kiezen van dit type software vind je een inleiding op onze website. 1 Hoewel deze alternatieven vaak een oplossing bieden, heeft commerciële software ook voordelen. De gebruiksvriendelijkheid is doorgaans iets groter, je hebt als consument recht op garantie en je kan met problemen aankloppen bij het bedrijf dat de software produceerde. Bovendien zal je minder last hebben van advertenties en spyware die ongevraagd op je computer opduiken.

Wegens deze voordelen op tegenover de prijs die je voor commerciële software moet betalen? Dat is een vraag waarop geen eenduidig antwoord bestaat en waarvoor je geval per geval de afweging zal moeten maken. Maar als in jouw analyse om een softwarepakket al dan niet aan te kopen de prijs de enige hinderpaal is, dan kan je als vzw terecht bij SOCIALware.

SOCIALware is de Belgische partner in een wereldwijd netwerk (TechSoup Global) die softwarelicenties aanbiedt aan vzw’s voor ongeveer vier procent van de werkelijke productwaarde. Een aanzienlijke besparing dus!

 

Inspirerende voorbeelden om aan de slag te gaan met sporterfgoed

Symposium ‘Het Geheugen van de Sport’. Inspirerende voorbeelden om aan de slag te gaan met sporterfgoed

Bladwijzer 16: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2016 • 16

Op 16 oktober 2015 zakte de sport- en erfgoedwereld in groten getale af naar het Sportimonium
voor een symposium over sporterfgoed. Naar aanleiding van het project ‘Het Geheugen van de
Sport’ had het museum verschillende sprekers uit binnen- en buitenland uitgenodigd om enkele best
practices te komen presenteren over het omgaan met sportarchieven en -erfgoed. Wat is sporterf-
goed en waarom is het vrijwaren ervan zo belangrijk ? Hoe kan jij aan de slag gaan met het spor-
tieve verleden van jouw gemeente of club en waar kan je dan terecht? Op deze en andere vragen
kregen de deelnemers een antwoord.

Het symposium vormde het officiële startschot van het project ‘Het Geheugen van de Sport’, dat mogelijk wordt gemaakt dankzij de steun van het Fonds Baillet Latour. De heer Alain De Waele, secretaris-generaal van het Fonds, mocht het symposium inleiden. Vervolgens was het aan Bregt Brosens, wetenschappelijk medewerker van het Sportimonium, om het project voor te stellen. De bedoeling van het project is het sporterfgoed van België in kaart te brengen en de vele sportclubs en -federaties aan te sporen om zelf aan de slag te gaan met hun erfgoed. ‘Vaandel ‘Velo-club Rap zijn Wint’, collectie Sportimonium Algemeen Rijksarchivaris Karel Velle benadrukte de noodzaak om het Belgische sportpatrimonium te bewaren. Hij wees erop dat sporterfgoed tot voor kort te stiefmoederlijk werd behandeld. "De ‘bezitters’ van sportarchieven en -erfgoed zijn zich nauwelijks bewust van het belang ervan, aldus Velle, waardoor het vaak slecht wordt bewaard." Concreet zijn volgens hem drie acties noodzakelijk om het Belgische sportpatrimonium veilig te stellen.

1) In de eerste plaats is het belangrijk dat archieven en erfgoed worden geregistreerd. Daarvoor moet men echter weten waar ze worden bewaard.

2) Voorts dient erfgoed goed beheerd te worden. Waar het precies bewaard wordt, is minder van belang, zolang dit maar centraal gebeurt en sportarchieven en –erfgoed gedeeltelijk of geheel digitaal ontsloten worden.

3) Tot slot acht Velle een goede zorg voor het Belgische sporterfgoed maar mogelijk indien diverse actoren samenwerken.

 

Jongeren en heemkunde

Jongeren en heemkunde: Want heemkunde is hip!

Bladwijzer 4: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen april 2012 • 04

Deze bijdrage vormt een genuanceerde neerslag van een getuigenis in het kader van de workshop ‘Jongeren & heemkunde’ tijdens de studiedag Heemkunde Actueel in Gent op zaterdag 19 november 2011. Dit artikel pleit voor een intergenerationeel bestuur waarbij jongeren en ouderen samen aan de heemkundige kar trekken, en daarmee wordt er deels ingaan tegen het artikel van Rob Bartholomees van de ‘Tervuersche Jeugd van Tegenwoordig’ in Bladwijzer 3. De evolutie van de Wielsbeekse heemkring naar een jonger bestuur en een frissere en modernere heemkundige aanpak wordt hier uit de doeken gedaan aan de hand van drie tijdsperiodes: ‘De praatbarak’ (1981-2007), ‘Het grote schisma’ (2007-2011) en ‘De hippe heemkring’ (2011-...).

Meer dan een pop-up: waardevolle en betaalbare erfgoedtentoonstellingen voor één dag

Meer dan een pop-up: waardevolle en betaalbare erfgoedtentoonstellingen voor één dag

Heel wat vrijwilligersorganisaties uit het brede culturele veld realiseren jaarlijks activiteiten waaronder tal van tentoonstellingen. Veel organisaties starten met een grote evidentie aan de realisatie van een tentoonstelling, eventueel in combinatie met andere media zoals een boek, een interview, een theaterstuk. Het organiseren van een expo is een grote uitdaging, die tal van acties bundelt. Het is veel werk, vergt veel energie en neemt een grote hap uit het budget. Veel tentoonstellingen zijn van korte duur, soms zelfs voor één dag. Heel vaak is de intentie er om een langer lopende expo te organiseren, maar is het niet haalbaar omwille van tal van praktische redenen zoals de beschikbaarheid van de ruimte of vrijwilligers. Ondanks de korte duur toch een waardevolle en duurzame erfgoedtentoonstelling op touw zetten, is dan ook een grote uitdaging.

Een standaard checklist voor het maken van een tentoonstelling is natuurlijk onmogelijk. Het specifieke karakter, de verschillende doelstellingen en de aanpak vereisen telkens maatwerk. Toch geven we hierbij 15 tips voor de realisatie van een expo-voor-één-dag. We treden uit onze comfortzone en zetten in op het versterken van publieksparticipatie en verbinding met de buurt of gemeenschap. Deze lijst is niet sluitend, het is een raamwerk voor het realiseren van betekenisvolle expo’s. We denken na over wat een tentoonstelling is of kan zijn. De 15 tips zijn allen evenwaardig. De volgorde is deels gebaseerd op de verschillende stappen in het proces van de realisatie. Ze zijn bovenal een pluim voor alle gedreven vrijwilligers die het cultuur-erfgoedveld kleuren met tal van interessante activiteiten, om hen goesting te geven in een actievolle toekomst!

Eerder verschenen in "Bladwijzer 22: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen mei 2018" 

Mogen vrijwilligers onkostenvergoedingen ontvangen?

Mogen vrijwilligers onkostenvergoedingen ontvangen?

Vrijwilligerswerk is in principe onbezoldigd. Dit betekent niet dat vrijwilligers geen onkostenvergoedingen kunnen ontvangen. Verenigingen zijn echter niet verplicht om de onkosten te vergoeden.

Volgens de ‘wet betreffende de rechten van vrijwilligers’ die sinds 2007 volledig van kracht is, moeten verenigingen hun vrijwilligers wel vooraf op de hoogte brengen van de afspraken hierover. Aan deze ‘informatieplicht’ kan je best voldoen door het opmaken en publiceren (bv. op de website of in jullie tijdschrift) van een informatie- of afsprakennota die jullie ook mailen naar alle vrijwilligers.

Een vereniging kan ervoor opteren om de reële kosten te vergoeden en/of om een forfaitaire onkostenvergoeding te betalen. Deze keuzes worden in de informatienota verduidelijkt. Je kan er voor opteren om voor een bepaald soort vrijwilligerswerk een forfaitaire regeling te hanteren en voor een andersoortig werk de werkelijke kosten te vergoeden.

Reële kosten moeten uiteraard bewezen worden, wanneer gewerkt wordt met een forfaitair bedrag is dit niet het geval. Het forfaitair bedrag dat uitgekeerd kan worden is wel begrensd. Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Op dit moment betekent dit dat je als vrijwilliger maximaal 41,48 euro per dag of 1659,29 euro per jaar mag ontvangen (bedragen voor 2024). In de zorgsector zijn er andere bedragen om mee rekening te houden.

Sinds 2009 is ook een combinatie mogelijk van de forfaitaire onkostenvergoeding en de terugbetaling van reële vervoersonkosten. Elke vrijwilliger kan in dat geval maximaal 2000 kilometer per jaar laten terugbetalen.

De maximale kilometervergoeding bedraagt van 1 januari tot en met 31 maart 2024 0,4269 euro per kilometer. Het maximumbedrag voor de periode 1 april tot en met 30 juni 2024 is 0,4265 euro per kilometer en van 1 juli tot en met 30 september 2024 is dat 0,4297 euro per kilometer. Je bent niet verplicht om elk kwartaal een ander bedrag te gebruiken. Je mag ook met een jaarbedrag werken.

Een fietsvergoeding uitbetalen is eveneens mogelijk (max. 0,35 euro per kilometer in 2024).

Verenigingen zijn uiteraard niet verplicht de maximale bedragen uit te keren. Belangrijk is echter dat deze niet overschreden worden, anders is niet langer sprake van vrijwilligerswerk en dreig je last te krijgen van de fiscus of de RSZ.

Meer informatie

Meer informatie over de vrijwilligerswetgeving en het betalen van onkostenvergoedingen vind je op de website van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk:

https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/ en https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/kostenvergoedingen/

Promoot je activiteit

Promoot je activiteit. Een zo groot mogelijk publiek bereiken met een klein budget

Bladwijzer 9: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2013 • 09

Het succes van een promotiecampagne kan je niet op voorhand voorspellen en dat zorgt voor veel vraagtekens bij wie zijn activiteit zo efficiënt en effectief mogelijk in de kijker wil stellen. We kunnen je meteen geruststellen: veel geld en middelen zijn absoluut geen garantie voor een succesvolle promotiecampagne. Zowel communicatieprofessionals als vrijwilligers in een vereniging moeten continu experimenteren en pas achteraf kan de balans worden opgemaakt.

Wie ooit al problemen heeft ondervonden bij het voeren van promotie, hoeft zich geen zorgen te maken. Het kan de beste overkomen. Toch zijn er enkele elementen waar je op voorhand rekening mee kan houden en die jouw kans op succes gevoelig verhogen.

Daarom organiseerden Familiekunde Vlaanderen, FARO, Herita, Stichting Open Kerken en Heemkunde Vlaanderen in samenwerking met Cultuur-Net Vlaanderen in 2013 een vorming over het promoten van activiteiten voor lokale erfgoedverenigingen. Of hoe je met een klein budget toch een zo groot mogelijk publiek kan bereiken.

 

Publieksfeedback: verhoog de kwaliteit van jouw erfgoedactiviteiten

Publieksfeedback: verhoog de kwaliteit van jouw erfgoedactiviteiten

Bladwijzer 23: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2018 • 23

Publieksbevraging, waarom zou je dat doen? Zoiets vraagt toch veel tijd. Je moet op voorhand vragenlijsten opstellen en je moet zorgen dat je mensen hebt om de vragenlijsten af te nemen van je publiek. Want als je deelnemers gewoon een blad meegeeft, krijg je toch niets terug. En achteraf moet je de feedback die je kreeg ook nog eens verwerken of het blijft dode letter.

Wel, het hoeft niet zo zwaar te zijn! En er zijn genoeg redenen om je publiek te vragen hoe zij je activiteiten ervaren. Wil je meer kunnen denken vanuit je publiek bij het organiseren van activiteiten? Wil je de kwaliteit van je activiteiten verbeteren? Wil je prikkels om als vereniging eens buiten de vaste kaders te denken? Of misschien droom je er wel van om de dialoog te kunnen aangaan met je publiek, maar lijkt dat een ver-van-je-bed-show? Het zijn allemaal motivaties om eens na te denken over het bevragen van je publiek én er zijn heel wat verschillende manieren om ermee aan de slag te gaan. Ook met weinig mensen, middelen en tijd!

In dit artikel loodsen we je langs enkele voorbeelden en manieren om met publieksbevraging in dialoog te gaan. Pik eruit wat voor jouw vereniging kan werken.

Stappenplan voor een succesvolle vrijwilligerswerking in je erfgoedorganisatie

Stappenplan voor een succesvolle vrijwilligerswerking in je erfgoedorganisatie

Vrijwilligers zijn levensbelangrijk voor de erfgoedsector. Vrijwilligersvereni- gingen, kleinere musea en archiefinstellingen draaien grotendeels of soms helemaal op de inzet van vrijwilligers. Maar ook bij vele erfgoedcellen en grotere erfgoedinstellingen zijn vrijwilligers onmisbaar. Hedendaagse vrijwilligers kiezen voor vrijwilligerswerk dat best past bij de eigen wensen, interesses en leefwereld. Vele erfgoedorganisaties investeren daarom heel wat tijd en moeite in het zoeken naar en ondersteunen van vrijwilligers. Vaak doen zij dit intuïtief, vanuit een gezonde dosis mensenkennis en boerenverstand. Toch is het nuttig om wat langer stil te staan bij het vrijwilligerswerk binnen je organisatie.

Deze brochure wil je helpen bij de uitbouw van een geslaagd vrijwilligers- beleid. Zo'n vrijwilligersbeleid betekent dat jouw erfgoedorganisatie goed beseft vanuit welke overtuiging zij met vrijwilligers werkt, wat ze te bieden heeft aan vrijwilligers en welke richting ze wil uitgaan. Een kwaliteitsvol en zinvol vrijwilligersbeleid betekent eveneens dat je aandacht hebt voor de vijf ‘V’s’. Dit zijn de vijf fases die elke vrijwilliger normaliter doorloopt binnen een organisatie: vind, verwelkom, versterk, verbeter en vertrek.

Studiedag vrijwilligerswerking in lokale erfgoedorganisaties

Studiedag vrijwilligerswerking in lokale erfgoedorganisaties

Bladwijzer 12: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen december 2014 12

Op 24 mei 2014 vond in Lamot (Mechelen) een studiedag plaats georganiseerd door Heemkunde Vlaanderen en Herita. Vijftig deelnemers volgden de dag, die in het teken stond van het thema vrijwilligerswerking. Hoe voer je anno 2014 een goed vrijwilligersbeleid voor je lokale erfgoedorganisatie? Hoe rekruteer en onthaal je nieuwe (jonge) vrijwilligers? Hoe zorg je ervoor dat die nieuwe (jonge) vrijwilligers blijven komen en gemotiveerd blijven? Hoe hou je rekening met de ‘nieuwe vrijwilliger’? Op al deze vragen en nog veel meer kregen de deelnemers een antwoord.

Veilig omgaan met wachtwoorden

Veilig omgaan met wachtwoorden

Bladwijzer 23: wegwijs met Heemkunde Vlaanderen september 2018 • 23

Zowel in je privé- als beroepsleven heb je voor de computersystemen en websites die je gebruikt vaak een wachtwoord nodig. Al die verschillende wachtwoorden zijn moeilijk te onthouden. Het bijhouden van al die wachtwoorden creëert nieuwe veiligheidsrisico’s. Ze bewaren op een blad of in een document is geen goed idee. Dit artikel maakt je wegwijs in hoe je sterke en veilige wachtwoorden kunt aanmaken, hoe je kunt controleren of je wachtwoord veilig en sterk is, wat een password manager is en hoe je die kunt gebruiken. Met een voorbeeld in zijn offline- en on-linevariant tonen we hoe je die ook kunt inschakelen in je eigen situatie.

Tekening over ingewikkeldheid

Verenigingsloket: de voordelen voor jouw erfgoedvereniging

Verenigingsloket: de voordelen voor jouw erfgoedvereniging

​​Het is voor erfgoedverenigingen een uitdaging om overzicht te bewaren over de toepasselijke wetgeving, beschikbare diensten en lopende dossiers. Het Verenigingsloket ondersteunt jou hierbij. In deze praktijktip ontdek je wat het Verenigingsloket voor jou kan betekenen en hoe je ermee aan de slag gaat.

Wat is het Verenigingsloket?

Het Verenigingsloket is er voor feitelijke verenigingen zonder winstoogmerk, vzw’s en stichtingen. Het is een online platform dat verenigingen met lokale, provinciale, Vlaamse en federale overheidsdiensten verbindt. Je vindt er financiële voordelen, de nodige toelatingen en antwoorden op juridische en administratieve vragen. Maar je legt er ook gemakkelijk contact met andere verenigingen in heel Vlaanderen.

Na registratie worden de contactgegevens van de vereniging gedeeld met andere overheden. Het Verenigingsloket onthoudt de informatie waardoor toekomstige aanvragen sneller en eenvoudiger verlopen.

Je vindt zo ook alle informatie over je vereniging op één plek. Je ziet in één oogopslag wie de contactpersonen zijn, welke aanvragen zijn ingediend en welke subsidies, vergunningen, toelatingen en attesten al zijn toegekend.

Het Verenigingsloket breidt zijn aanbod voortdurend uit. Nog niet alle overheden zijn aangesloten en daardoor zijn nog niet alle toepassingen beschikbaar. Het is een groeiverhaal, dus moedig je gemeente zeker aan om zich aan te sluiten.

Waarom moet jouw vereniging aansluiten bij het Verenigingsloket?

VIND DE JUISTE DIENSTVERLENING

Het Verenigingsloket brengt jou naar de gepaste dienstverlening. Dit is voor iedereen vrij toegankelijk. Als je iets interessant hebt gevonden, krijg je meer informatie met een link naar de juiste dienstverlener.

Voorbeeld

Ellen zit in een kring die bezig is met metaaldetectie en archeologie. Ze wil een project starten met lokale scholen om de archeologische kennis over de gemeente over te brengen naar de kinderen. Ze wil weten welke subsidies ze hiervoor kan krijgen. Het Verenigingsloket leidt haar naar de meest toepasselijke subsidie.

SPAAR TIJD DOOR GEGEVENS VAN EEN VORIGE AANVRAAG TE HERGEBRUIKEN

Het Verenigingsregister is de databron van het Verenigingsloket. Door je vereniging te registreren op het Verenigingsloket worden al jullie gegevens uit het register automatisch ingevuld bij jouw aanvraag. Hierdoor moet je nauwelijks nog iets aanvullen bij een volgende aanvraag.

Voorbeeld

Werner wil de ‘gratis verzekering voor vrijwilligers’ van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk aanvragen. Er staat al heel wat ingevuld voor hem. Enkel de ontbrekende gegevens moeten hij nog aanvullen.

BEKIJK JOUW LOPENDE EN AFGERONDE DOSSIERS MET EEN KLIK OP DE KNOP

Op het Verenigingsloket bekijk je al je lopende en afgeronde dossiers bij overheden die aangesloten zijn op het platform.

Voorbeeld

Rita is lid van Reuzengilde vzw en is onlangs bestuurslid geworden. Hierbij heeft ze enkele taken overgenomen rond het aanvragen van subsidies en verzekeringen. Haar voorganger was niet de meest ordelijke persoon en daarom is het vaak zoeken in de papieren naar wat al aangevraagd werd en wat niet. In het logboek op het Verenigingsloket ontdekt ze de historiek van vorige aanvragen en de stand van zaken.

RAADPLEEG BETROUWBARE INFORMATIE

Het Verenigingsloket verzamelt verschillende artikels die je verder helpen op vlak van financiën, administratie, het organiseren van evenementen of het dagelijkse bestuur.

Voorbeeld

Bart heeft vragen over de kostenvergoedingen voor de vrijwilligers binnen zijn vereniging. Via het Verenigingsloket vindt hij een artikel met meer informatie over dit thema. Na het lezen van dit artikel weet hij welke soorten kostenvergoedingen er zijn en wordt hij verder geleid naar steunpunten en overheidsinstanties die zich hiermee bezighouden. Zo krijgt hij enkel betrouwbare informatie.

MAAK JOUW VERENIGING ZICHTBAARDER VOOR NIEUWE LEDEN, POTENTIELE VRIJWILLIGERS EN HET BREDE PUBLIEK

Het zoeken naar verenigingen is op het Verenigingsloket een fluitje van een cent. Iedereen kan de openbare contactgegevens van verenigingen terugvinden.

Voorbeeld

Peter is net verhuisd naar een nieuwe gemeente. Hij is geïnteresseerd in geschiedenis en een natuurliefhebber. Hij wil zich graag inzetten voor een lokale vereniging, om zo te connecteren met zijn nieuwe buurt. Hij klikt op een erfgoedvereniging die er interessant uitziet. Via de beschrijving leest hij wat de vereniging doet, wanneer ze samen komen en ontdekt hij dat er een ontmoetingsdag is. Peter zal er zijn! Zo is de vereniging weer een lid rijker.

Registreer je vereniging in het Verenigingsregister om gebruik te maken van het Verenigingsloket

BEN JE EEN VZW, IVZW OF STICHTING?

  • Zorg dat één van de wettelijke vertegenwoordigers aanwezig is die zich met zijn of haar ID-kaart en kaartlezer of de ITSME-app kan aanmelden.
  • Hou het KBO-nummer van je vereniging bij de hand, want het Verengingsloket trekt daar basisgegevens uit. Gegevens uit het KBO kan je in het Verenigingsregister niet aanpassen.

BEN JE EEN FEITELIJKE VERENIGING?

  • Doe de registratie met minstens twee vertegenwoordigers. Vergeet de ID-Kaart en kaartlezer of de ITSME-app niet.
  • Hou je basisgegevens bij de hand zoals verenigingsnaam, activiteitendomein en correspondentieadres.
  • Tijdens het registreren kan je andere personen in kopie zetten. Deze personen worden dan via een mail op de hoogte gebracht van de geregistreerde verantwoordelijken.

Ben je in meerdere verenigingen actief? Schakel via de balk bovenaan de website makkelijk tussen je verschillende verenigingen via de knop “aanmelden” (naast de zoekbalk).

Zoek de juiste dienstverlening onder aanbod

  1. Klik op het aanbod en krijg een overzicht van de beschikbare dienstverlening.
  2. Filter op overheid, type van ondersteuning en thema. Erfgoed valt onder het thema ‘cultuur, sport en vrijetijd’.
  3. Gevonden wat je zocht? Dan kan je de voorwaarden, de procedures en de financiële voordelen bekijken.

Benader andere verenigingen en toon jezelf aan een nieuw publiek

  1. De verenigingen die op dit moment al aangesloten zijn, vind je hier terug.
  2. Zoek aan de hand van zoekfilter en activiteitendomeinen naar de gewenste vereniging(en).
  3. Elke vereniging heeft een profiel waar je een beschrijving, een adres, contactpersoon en een website kan vinden.

Vind antwoorden op juridische, financiële en administratieve vragen

  1. Bij info en advies kan je op thema zoeken naar informatie die antwoord biedt op jouw vragen. Enkele thema’s waaruit je kan kiezen zijn ‘administratie’, ‘evenement’, ‘fiscaliteit’ en ‘verzekering’.
  2. Vanuit het Verenigingsloket kan je doorklikken naar de websites van de betrokken overheden, waar je nog meer uitleg kan vinden of diensten kan aanvragen.

Voor de zeer geïnteresseerden

  • Bekijk dit webinar om je verder te verdiepen in het verenigingsloket.

Heb je nog vragen? Neem dan contact op met Els Vervaet via els.vervaet@histories.be.

 

Deze praktijktip werd in samenwerking met het Verenigingsloket opgesteld.

Welke verzekeringen moet een erfgoedvereniging best wel hebben? 

Welke verzekeringen moet een erfgoedvereniging best wel hebben?

Sinds januari 2007 zijn dankzij de wet betreffende de rechten van de vrijwilligers vele verenigingen verplicht  om een verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid te nemen voor de organisatie. Het brengt ons tot de vraag: welke verzekeringen zou een goedwerkende erfgoedvereniging eigenlijk moeten hebben?

Alle vzw’s en vele feitelijke verenigingen zijn sinds januari 2007 door de wet betreffende de rechten van de vrijwilligers verplicht een verzekering buitencontractuele burgerrechtelijke aansprakelijkheid te hebben voor de organisatie. Best neemt men echter tegelijkertijd ook, liefst in dezelfde polis, een verzekering buitencontractuele burgerrechtelijke aansprakelijkheid voor de vrijwilligers. Enkel de feitelijke verenigingen die niet verbonden zijn aan een vereniging met personeelsleden (dit kan een organisatie met rechtpersoonlijkheid zijn of een andere feitelijke vereniging) en ook zelf geen personeelsleden tewerk stellen, moeten zich niet verplicht verzekeren. Deze feitelijke verenigingen moeten de vrijwilligers dan wel informeren dat ze geen verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid hebben en dat de vrijwilligers dus persoonlijk aansprakelijk kunnen gesteld worden. Het is evenwel aan te raden dat elke erfgoedvereniging over deze verzekering zou beschikken.

De wet stelt dat de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de organisatie ten opzichte van haar vrijwilligers geldt bij het verrichten van vrijwilligerswerk. Dat houdt in dat de organisatie burgerlijk aansprakelijk gesteld kan worden voor de fouten van de vrijwilligers waaruit schade ontstaat t.a.v. derden, zowel tijdens de activiteit als op weg van en naar de activiteit. De wet regelt het zo dat de organisatie niet zelf een verzekering voor motorrijtuigen van vrijwilligers moet afsluiten. Door de wet wordt immers de verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid motorrijtuigen uitgebreid. Als een vrijwilliger dus tijdens de activiteiten of op weg van en naar de activiteiten van de organisatie met zijn eigen wagen rijdt en als er door zijn fout schade aan derden veroorzaakt werd, kan de vrijwilliger een tussenkomst vragen van de (eigen) verzekeraar BA-motorrijtuigen. De vrijwilligers zelf zijn vanaf nu enkel nog persoonlijk aansprakelijk voor de door hen veroorzaakte schade in geval van bewezen bedrog, zware fout of bij herhaalde lichte fout. Voor alle andere schade die vrijwilligers aan derden veroorzaken kunnen ze niet persoonlijk burgerrechtelijk aansprakelijk gesteld worden.

Het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw ontwikkelde een polis voor hun gratis vrijwilligersverzekering. Ze stellen dat het zeker de moeite loont om hier tips uit te halen voor een eigen verzekering en geven ook tips op hun website hierover: scrol naar onder op de pagina van het Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk over informatie- en verzekeringsplicht tot bij het stuk over verzekeringsplicht en klik op 'een goede verzekering'.

Via de het Vlaams Steunpunt voor Vrijwilligerswerk kan men sinds 1 januari 2018 trouwens ook inschrijven op de gratis collectieve verzekering van Vlaanderen. Deze verzekering vervangt de voormalige collectieve verzekering voor vrijwilligers die aangeboden werd door de Provinciale Steunpunten Vrijwilligerswerk. Nadeel is wel dat de gratis vrijwilligersverzekering te beperkt is voor erfgoedverenigingen met veel activiteiten. De organisatie kan per kalenderjaar gratis maximum 1000 vrijwilligersuren verzekeren. Via deze link kan je meer informatie vinden over de gratis vrijwilligersverzekering. Ook sommige (provinciale) koepels ontwikkelen initiatieven om hun leden de verplichte verzekering aan te bieden.

Een verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid (BA) is niet hetzelfde als bestuurdersaansprakelijkheid. Een polis BA bestuurdersaansprakelijkheid is erop gericht de bestuurders als “leiders” of “vertegenwoordigers van de organisatie te beschermen”. Een bestuurslid van een vzw draagt immers een bestuurdersaansprakelijkheid: hij/zij heeft een taak tegenover de organisatie (o.a. goed bestuur) en tegenover de buitenwereld (o.a. vertegenwoordiging van de organisatie). Het is ook aan te raden uw bestuur hiervoor te verzekeren, ook al is deze niet verplicht. De gevolgen (ook al komen ze niet zo vaak voor) kunnen immers zeer zwaar zijn voor bestuurders.

Naast de verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid is het voor een erfgoedvereniging zeker aan te raden een verzekering lichamelijke ongevallen af te sluiten. Als we spreken over een ongeval bedoelen we een ‘plotse gebeurtenis die een persoon treft of overkomt’, en waardoor hij/zij lichamelijke letsels oploopt. Als hierbij geen derden in het spel zijn of verantwoordelijk zijn kan de schade niet vergoed worden via een polis burgerrechtelijke aansprakelijkheid. Een ongeval is echter vlug gebeurd: in een archief kan men bijvoorbeeld een ongelukkige val doen of een stapel archiefdozen op zich krijgen. Wie zal dan de dokterskosten boven de terugbetaling van het ziekenfonds betalen? En wat als de vrijwilliger hierdoor voor een periode niet in staat is om te werken? Wie vangt dan het inkomensverlies op? Dergelijke verzekering valt wel tamelijk duur uit voor een kleine vereniging en is soms zwaar om dragen, maar toch wegen de nadelen niet op tegen de voordelen.

Ook rechtsbijstand is een aan te raden verzekering. Rechtsbijstand gaat over de ondersteuning van de vrijwilliger als hij/zij betrokken raakt in een rechtszaak, om experten te kunnen aanduiden, een advocaat te betalen, kortom ervoor te zorgen dat de rechten van de persoon in kwestie zo goed mogelijk en onafhankelijk verdedigd worden. Dergelijke verzekering is zeker niet duur en altijd aangeraden om mee te nemen.

Niet alle erfgoedverenigingen gebruiken een gebouw, maar als dit wel het geval is, moet men uiteraard ook over een brandverzekering beschikken, hetzij als eigenaar (ook voor de inboedel), hetzij als huurder (huurdersaansprakelijkheid, tenzij door de eigenaar uitdrukkelijk afstand van verhaal is afgesproken).

Door de wet betreffende de rechten van de vrijwilligers worden vrijwilligersverenigingen verplicht om de vrijwilligers op de hoogte te brengen van de aangegane verzekeringen. Je kan dit melden op de website of je kan ook werken met een vrijwilligersinformatienota of afsprakennota. Via deze link vind je hiervoor modellen: https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/modeldocumenten/ klik door naar de bovenste afsprakennota.

Via deze link kan je nog verdere informatie vinden over het verzekeren van vrijwilligers: https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/vrijwilligers-verzekeren/

 

 

Witte kassa: verplicht voor lokale erfgoedverenigingen?

Witte kassa: verplicht voor lokale erfgoedverenigingen?

Baat jullie lokale erfgoedvereniging een heemcafé uit of organiseert ze geregeld eetfestijnen? Dan is ze sinds kort misschien verplicht om met een geregistreerd kassasysteem (GKS), de zogenaamde ‘witte kassa’, te werken.

Wat?

Het Geregistreerd Kassasysteem (GKS) of de witte kassa bestaat uit een kassa met een controlemodule (black box) en een gepersonaliseerde kaart (smartcard). Zonder controlemodule en kaart werkt de kassa niet. Het hele systeem moet door een bevoegde overheid gecertificeerd worden. De maatregel vloeit voort uit een akkoord dat de regering in 2009 sloot met de horecasector: een verlaging van het btw-tarief naar 12% kon enkel wanneer de sector akkoord ging met de invoering van een GKS dat een efficiëntere fraudebestrijding mogelijk maakte.

Voor wie?

Btw-plichtige vzw’s die een zaak uitbaten waar regelmatig maaltijden worden verbruikt moeten een btw-kasticket uitreiken via een Geregistreerd Kassa Systeem (GKS), als zijn jaaromzet, exclusief btw, voor die restaurant- en cateringdiensten hoger is dan 25.000 euro.

Dit bedrag van 25.000 euro vervangt dus de term ‘regelmatig’ uit het oude artikel 21bis. Die term verviel op 30 juni 2016, omdat hij, na het vernietigen van de 10 % – regel, teveel ruimte liet voor interpretatie.

Vergeet ook niet dat alle btw-plichtige vzw’s die maaltijden serveren sinds januari 2015 sowieso btw-bonnetjes moeten uitreiken voor voeding en drank.

Of jouw lokale erfgoedvereniging btw-plichtig is, kan je nagaan in het artikel dat hierover eerder al verscheen in Bladwijzer. Is jullie erfgoedvereniging geen btw-plichtige vzw, dan hoeft ze zich van dit alles niets aan te trekken.

Wat doen?

Ben je een btw-plichtige vzw die meer dan 25.000 euro van haar horeca-omzet uit voeding haalt? Dan moet je dit melden bij de FOD Financiën. Vanaf begin 2017 gelden er geen verzachtende maatregelen meer en zou elke inrichting die een GKS moet gebruiken, er één moeten hebben.

Alle informatie vind je op deze site: www.geregistreerdkassasysteem.be.

Voor meer informatie kan je eveneens terecht bij Daphné Maes via daphne.maes@historiesvzw.be of op het nummer 015 20 51 74.