Katuit (Dendermonde)
Tijdstip
elke laatste donderdag van augustus
Locatie
Dendermonde
Algemene info
De Reuzenommegang 'Katuit' betekent traditioneel het hoogtepunt van de feestzomer in Dendermonde. Elke laatste donderdag van augustus trekken de Gildereuzen Indiaan, Mars en Goliath immers dansend door de stad. Zij worden omringd door meer dan 1000 middeleeuws gekostumeerde figuranten. Praalwagens, muziekkorpsen, toneelgroepen, professioneel straattheater, vendelzwaaiers en acrobaten zorgen daarbij telkens voor een uniek spektakel. De drie reuzen vormen de hoofdrolspelers van elke ommegang. Zij worden op gepaste wijze omringd door een 'erewacht' van fakkeldragers, hellebaardiers en buskruitschutters. De rood-wit gekostumeerde Ros Beiaardharmonie zorgt voor de muzikale begeleiding. Op de tonen van het Ros Beiaardlied en het Reuzenlied ('Ons Banier') dansen de Gildereuzen voor een enthousiast publiek van enkele tienduizenden toeschouwers. Naast Indiaan, Mars en Goliath telt Katuit ook nog een reeks andere traditionele elementen, zoals de knaptanden, de kopvleesfretters, de vendeliers, de gildegroepen, enz. Ook historische praalwagens zoals 't Schipke en de Walvis zijn bijna altijd van de partij. Naast traditie staat Katuit echter ook garant voor vernieuwing. Elk jaar worden er nieuwe en eigentijdse taferelen ingelast, nu eens geïnspireerd op de Dendermondse geschiedenis, dan weer in het teken van een actueel onderwerp. Zo waren er in de voorbije jaren zeer geslaagde edities met een knipoog naar 50 jaar Expo '58 of 60 jaar Europese samenwerking, maar ook taferelen met hoogtepunten uit de Dendermondse geschiedenis of de speciale edities van 2006 en 2011 in het teken van 40 jaar en 45 jaar vernieuwde Katuit. De apotheose op de Grote Markt, met de reuzen en de Ros Beiaardharmonie, zorgt telkens voor een indrukwekkend schouwspel. Het grote muzikale luchtvuurwerk van achter het Stadhuis zorgt voor een extra hoogtepunt. De echte finale van Katuit is het binnenzetten van de reuzen aan de Kazerne. Hier dansen Indiaan, Mars en Goliath voor een laatste maal en nemen afscheid van het publiek.
Historische achtergrond
Zoals de meeste historische ommegangen is de Dendermondse Reuzenommegang ontstaan uit een processie. ‘Katuit’ markeerde vroeger het einde van de Dendermondse zomerkermis, die op zijn beurt verbonden was met het kerkwijdingfeest van de Onze-Lieve-Vrouwekerk (11e eeuw) op de feestdag van Sint-Jan-Onthoofding, zijnde 29 augustus. In het midden van de 15e eeuw deden de eerste reuzen hun intrede in de Dendermondse ommegangen. Sedert 1522, na een beslissing terzake van de bisschop van Kamerijk, viel de Reuzenommegang op de donderdag na de vierde zondag van augustus (wat soms ook 1 september kon opleveren). Sedert 2005 is gekozen voor een nieuwe datumbepaling: de laatste donderdag van augustus. Tot in de jaren 1960 bleef de Reuzenommegang een zeer eenvoudige optocht, waarbij de drie Gildereuzen in de namiddag tentoongesteld werden voor het Stadhuis. Daarna volgde een rondgang door de stad. De begeleiding van de Reuzen, elk voorzien van twee dragers, beperkte zich tot twee trommelaars, twee politieagenten en enkele fakkeldragers. In 1967 werd het initiatief genomen om Katuit te herwaarderen en om rond de drie Gildereuzen een echte ommegang te bouwen. Onder impuls van regisseur Franki Hervent kwam er in 1968 een eerste grote vernieuwing, toen de trommelaars - als begeleiders van de reuzen - vervangen werden door de Harmonie van de Katholieke Burgerskring. Opeens stelde men vast dat de Reuzendragers hun kunstige danspassen veel beter konden uitvoeren op de harmoniemuziek van het 'Ros Beiaard' en 'Ons Banier'. Het jaar nadien werden de harmonie en de fakkeldragers voorzien van middeleeuwse kostumering. Katuit was voorgoed herboren. In het begin van de jaren 1970 werden ter gelegenheid van Katuit verschillende wagenspelen opgevoerd met medewerking van de Dendermondse toneelgezelschappen. Later werden dit mimespelen en optredens van kunstgroepen zoals Vredon, Fro en Incar. Het is pas midden de jaren ’70, met de realisatie van de Ros Beiaardommegang 1975 als extra impuls, dat Katuit echt ‘groot’ wordt en in omvang toeneemt. De Reuzen worden omringd door fakkeldragers, hellebaardiers, harmonieën, gildegroepen, vendeliers, ruiters, knaptanden en kopvleesdragers. Vanaf 1977 deden de eerste praalwagens hun intrede. Van dan af werd de ommegang van jaar tot jaar uitgebreid met volkse of historische taferelen. Er werd wel zorg voor gedragen dat de reuzen steeds de hoofdrolspelers bleven. In de voorbije twintig jaar werd Katuit nogmaals uitgebreid en vernieuwd, met onder meer een hele reeks nieuwe aantrekkelijke praalwagens, een bijkomende inbreng van toneelgezelschappen en professionele straatartiesten en het inlassen van speciale effecten. Sinds de heraanleg van de Grote Markt 2004, werd ook de apotheose van Katuit verder uitgebreid. Katuit behoort al jaren tot de belangrijkste folkloristische evenementen in Vlaanderen. Toerisme Vlaanderen heeft de Reuzenommegang opgenomen in haar overzichtslijst van topevenementen. Toppunt van erkenning is de opname van de drie Gildereuzen, het Ros Beiaard en hun ommegangen op de lijst van het Unesco Werelderfgoed in 2005 (Lijst van meesterwerken van het orale en immateriële erfgoed van de mensheid).
Vereniging
Organiserende vereniging
Ros Beiaardcomité vzw
Werking van de vereniging
Het Ros Beiaardcomité werd in 2008 opgericht als vzw, maar bouwde daarvoor reeds een decennialange werking op als feitelijke vereniging.
Website van de vereniging
Andere activiteiten van de vereniging
de tienjaarlijkse Ros Beiaardommegang
Eigen tijdschrift
- 'Van Ros tot Reus', uitgegeven door het Ros Beiaardcomité naar aanleiding van de Ros Beiaardommegang 2010 - Programmabrochures naar aanleiding van elke ommegang
Contactgegevens
Ros Beiaardsecretariaat