Vlakbij Leuven ligt de abdij van Vlierbeek. Daar vereerde men tot ver in de twintigste eeuw een bijzonder reliek, namelijk een deel van de schedel van Sint-Leonardus. Met het verwateren van de jaarlijkse bedevaart verloor men het reliek uit het oog. Onlangs vond de Heemkundige Kring Vlierbeek dit kleinood op de zolder van de pastorie terug. Reden te meer dus om Sint-Leonardus in de kijker te zetten en opnieuw over hem te vertellen.
Een ideaal startpunt voor deze ontdekkingstocht vormde de Legenda Aurea, een middeleeuws naslagwerk dat de voornaamste heiligen uit de Roomse kalender van duiding voorziet. Sint-Leonardus wordt daarin beschreven als een grote weldoener, die na zijn dood ’s nachts wonderen verrichtte. Menig gijzelaar bevrijdde hij bij het maanlicht uit akelige kerkers en liet hen ontkomen in de duisternis. Snode tirannen werden bestraft. De legende leest als een waar spookverhaal, de nachtelijke setting maakt het extra griezelig.
Maar, was Sint-Leonardus de enige nachtelijke heilige? Of waren er meer heiligenlevens waarin de nacht een rol speelt? Welk soort scènes speelden zich na zonsondergang af? En hoe moeten we deze scènes interpreteren? Een breder onderzoek was aangewezen om de legende van de heilige Leonardus te kunnen duiden. Deze bijdrage brengt hier verslag over uit.